Kayaçlar, Yer Kabuğunun Yapısı Konu Anlatımı 4. Sınıf Fen Bilimleri 2022 2023

 YER KABUĞUNUN YAPISI

Yer kabuğunda Neler Var?

Kayaçlar

Evimiz, okulumuz, cadde ve sokaklar, alışveriş merkezileri yeryüzü üzerinde bulunmaktadır. Bu yüzey karalarla kaplıdır. Burada bitkiler, insanlar ve karada yaşayan hayvanlar yaşamlarını sürdürmektedir. Üzerinde yaşadığımız bu yeryüzüne yer kabuğu da denilmektedir.

Yer kabuğu, Dünya’nın en dış katmanını oluşturur. Bütün canlılar yaşamlarını bu yer kabuğunda sürdürürler. Yer kabuğu, Dünya’nın gözlemlenebilir bir katmanıdır. Yer kabuğu, Dünya’nın en ince ve en kırılgan katmanıdır. Yer kabuğunun kalınlığı Dünya üzerinde bölgelere göre farklılıklar gösterir. Yüksek dağların olduğu yerlede kalın, derin okyanus çukurlarında ise incedir.

Çevremize baktığımızda büyüklü ve küçüklü birçok taş görmemiz mümkündür. Dağlarda ve yamaçlarında büyük kayaları, akarsu kenarlarında ise küçük taşları görmemiz mümkündür. Taşlardan park ve bahçe duvarları, kaldırımlar ve bina yapımında faydalanılır.

Bir veya birden fazla mineralden oluşan, kaya ve taş parçalarına kayaç denir. Bu kayaçlar değişik amaçlar için kullanılırlar. Taş ve kum bina yapımında kullanılırken, mermer inşaatlarda ve heykel yapımında kullanılır. Çok sert olan granit ise, zemin ve duvar yapımında kullanılır.

Kayaçların yapılarında bulunan maddeler, kayaçlara farklı özellikler kazandırır. Kayaçların birbirinden farklı olmasını sağlayan madde, yapılarında bulunan ve mineral adı verilen maddedir. Mineraller, doğal yollarla oluşan belli özelliklere sahip katı maddelerdir.

Mineralleri günlük yaşamımızda pek çok farklı alanda kullanırız. Bunlara kısaca örnek vermek gerekirse; “demir cevheri” denilen minerali otomobil yapımında, “alçı taşı” adı verilen minerali tebeşir yapımında, “silis ve gümüş” minerallerini ise ayna yapımında kullanırız. Farkında olmadan günlük yaşantımızda daha birçok minerali  kullanıyoruz.

Mücevher yapımında kullanılan altın, gümüş ve diğer değerli taşların hepsi minareldir.  Bunlar gibi ekonomik değeri olan taş ve minerallere maden denir. Yer kabuğunu oluşturan kayaçların bir kısmı madendir. Madenler; ekonomik değere sahiptirler ve işlenerek birçok alanda kullanılabilirler.

Demir, bakır, krom bor, altın, mermer, linyit, taş kömürü ve gümüş gibi madenler ülkemizde bol miktarda çıkarılmaktadır.

Demir  madeni; sanayinin pek çok alanında, binalarda ve inşaatlarda kullanılmaktadır.

Bakır madeni, elektrik- elektronik sanayisinde ve mutfak eşyası yapımında kullanılır.

Altın, tüm tarih boyunca değerli olmuş bir madendir. Genelde mücevher yapımında kullanılır.

Alüminyum da çok geniş kullanım alanı olan bir madendir. Uçak ve otomobil sanayisi ile birlikte, inşaat alanında da kullanılır.

Linyit ve taş kömürü gibi madenler termik santrallerde ve evlerde kullanılmaktadır.

Bor madeni ise uzay teknolojisinde, askeri sanayide, tıpta, elektrik sektöründe ve daha birçok alanda kullanılır. Dünya’daki bor madenlerinin %72’si ülkemizde bulunmaktadır.

Madenler teknolojini bir çok alanında ham madde olarak kullanılmaktadır. Maden varlıkları ülkelerin en önemli ekonomik güçleridir.

Yer Kabuğunun Ana Maddesi Kayaçlar Konusu İçin Tıklayınız

4. Sınıf Fen Bilimleri Sayfası İçin Tıklayınız