MIKNATISLAR
Demir, nikel, kobalt gibi maddeleri ve bu maddeleri içeren cisimleri çeken maddelere mıknatıs denir.
İnsanlar binlerce yıldır mıknatıslardan haberdardır. İlk mıknatıslar, mıknatıs taşı (manyetit) adı verilen ve doğal bir biçimde yeryüzünde bulunan siyah kayalardan yapılmıştır. Bunlar doğal mıknatıslardır.
Günümüzde kullanılan mıknatıslar ise fabrikalarda üretilir. Bunlar yapay mıknatıslardır.
Günümüzde yaygın olarak kullanılan mıknatıs çeşitleri yuvarlak, çubuk, at nalı ve U şeklindedir.
Mıknatıslarda çekim gücünün en yüksek olduğu iki bölge vardır. Bu bölgelere kutup adı verilir. Her mıknatısın kuzey ve güney olmak üzere iki kutbu vardır. Mıknatısın kuzey kutbu “N”, güney kutbu “S” sembolüyle ifade edilir. Mıknatısların kuzey ucunu gösteren kısmı kırmızı, güney ucunu gösteren kısmı ise mavi renk ile belirtilir.
Mıknatısın farklı kutuplarını birbirine yaklaştırdığımızda mıknatıslar
birbirini çeker. (Çekme kuvveti)
İki mıknatısın aynı kutuplarını yaklaştırdığımızda mıknatıslar birbirlerini iter.(İtme kuvveti)
Mıknatıslar ortadan ikiye bölündüğünde yine mıknatıslık özelliğini korur. Mıknatısları ne kadar küçük parçalara bölerseniz bölün, her parçanın yine kuzey ve güney kutbu oluşur. Parçalar mıknatıslık özelliğini kaybetmez.
Mıknatıs cisimlere çekme kuvveti uygular ve bu uyguladığı kuvvet temas gerektirmeyen bir kuvvettir. Mıknatıs, herhangi bir fiziksel temas olmadan cisimleri belli uzaklıktan çekebilmektedir. Mıknatısa yakın olan cisimler daha büyük kuvvet ile çekilirken, mıknatıstan uzaklaştıkça çekim kuvveti azalmaktadır.
Günlük Yaşamda Kullanıldığı Yerler
- Buzdolabı kapağını açtığımızda kapatmak için kapağını hafifçe ittiğimizde kapandığını görürüz. Çünkü buzdolabının kapağının kapanmasını sağlayan mıknatıstır.
- Mıknatısların en eski kullanım alanlarından biri de pusulalardır. Pusulaların ibresi, mıknatıslı bir parçadır.
- Terziler dökülen toplu iğnelerini toplamak için mıknatıs kullanırlar.
- Çöplerin içindeki bazı metal maddeler, mıknatıs kullanılarak ayrılır.
- Buzdolaplarının kapaklarına yapıştırılan süslerde mıknatıslar bulunur. Bu mıknatıslar, süslerin buzdolabının kapağına yapışmasını sağlar.
- Hoparlörün yapımında da mıknatıslardan yararlanılır.
- Petrol rafinerisindeki bir işçi, damıtma kulesine merdiven ve ip kullanmadan çıkabilir. İşçilerin tutunabilmek için ellerine ve ayaklarına mıknatıs takmalarıdır.
- Vantilatörde, çamaşır makinesinde, elektrik süpürgesinde, saç kurutma makinesinde, elektrikli matkaplarda elektrik motoru vardır.Elektrik motorunun içinde ise mıknatıs bulunur.
- Mıknatıs bankamatik, telefon ve metro kartlarında kullanılır.
- MR cihazı, maglev treni, banka kartı, motorlar mıknatısın yeni kullanım alanlarıdır.
NOT: Banka kartı, kredi kartı, cep telefonu, televizyon, bilgisayar monitörü, video ve kaset, CD ve DVD, taşınabilir bellek vb. eşyalara mıknatısı yaklaştırmamanız gerekir. Çünkü yapılarındaki manyetik malzemeler, mıknatısın çekim etkisine maruz kaldığında bozulabilir.
0 yorum:
Yorum Gönder