Kuvvetin Cisimler Üzerindeki Etkileri Konu Anlatımı 4. Sınıf Fen Bilimleri 2022 2023

KUVVETİN ETKİLERİ

Duran bir cismi hareket ettiren, hareket halindeki bir cismi durduran, cismin hızında, yönünde ve şeklinde değişiklik yapabilen etkiye kuvvet denir.

Cisimlere itme ve çekme kuvveti uygulanır. İtme ve çekme bir kuvvettir. 

A. KUVVETİN CİSİMLERİN HAREKETİNE ETKİSİ

Hızlandırma Etkisi: Kuvvet uygulayarak hareket hâlindeki bir cismin hareketi hızlandırılabilir. Bunun için cismin yönünde uygulanan kuvvet arttırılmalıdır. Hareket halindeki bir otomobilin gaz pedalına basınca otomobil hızlanır.

Hızlanma Hareketi Örnekleri Afişi İçin Tıklayınız

Yavaşlatma ve Durdurma Etkisi: Hareket hâlindeki bir cisme, hareket yönüne zıt bir kuvvet uygulanırsa cismin yavaşlamasına, hatta durmasına neden olur. Sürtünme kuvveti cismin yavaşlamasına ve durmasına neden olan cismin hareketi ile zıt yönlü kuvvettir.

 Yavaşlama Hareketi Örnekleri Afişi İçin Tıklayınız

Yön Değiştirme Etkisi: Hareket hâlindeki bir cisme hareket yönünden farklı bir yönde ve hareketine neden olan başka bir hareket uygulanırsa, hareket yönünün değişmesine neden olur.

 Yön Değiştirme Hareketi Örnekleri Afişi İçin Tıklayınız

Döndürme Etkisi: Kuvvet uygulanan cisim hareketini dairesel bir yörünge etrafında yapar. Tornavida ile vidaları sıkıştırırken kuvvetin döndürme etkisinden yararlanırız. Dönme dolabın yaptığı hareket dönme hareketidir.

Dönme Hareketi Örnekleri Afişi İçin Tıklayınız 

Sallanma Etkisi: Sallanma bir varlığın ileri-geri hareket etmesidir. Eğer kuvvet cisimde bu hareketlere yol açarsa, sallanma etkisinden söz edilebilir. Dönme etkisi ile karıştırılmamalıdır.

Sallanma Hareketi Örnekleri Afişi İçin Tıklayınız

B. KUVVETİN CİSİMLERİN ŞEKLİNE ETKİSİ

Kuvvet uygulayarak cisimlerin şekillerini değiştirebiliriz. Cisimlerin şekillerine etkisi olan kuvvet çeşitlerine dört örnek verebiliriz. Bunlar; bükme, germe, sıkma ve vurma olarak sıralanabilir.

 
Kuvvet uygulayarak bazı maddelerin şekillerini kolayca değiştirebiliriz. Oyun hamuru, poğaça, kurabiye, börek ve seramik hamuru bu maddelere örnektir.
 
Kuvvetin etkisiyle şekil değiştiren cisimlerden bazıları, kuvvetin etkisi ortadan kalktı­ğında eski şekline geri döner. Böyle cisimlere esnek cisim denir. Paket lastiği, yay, sünger, balon bu cisimlere örnek olarak verilebilir. Kuvvetin etkisi ortadan kalktığında bazı cisimler eski şekline dönmez. Böyle cisim­lere de esnek olmayan cisimler denir. Esnek olmayan maddeler, kuvvet uygulandığında kırılabilir.
 

Kuvvetin Etkileri Konusu Çalışma Sayfası İçin Tıklayınız

Kuvvetin Etkileri Konusu Değerlendirme Sınavı Sayfası İçin Tıklayınız

Tüm 4. Sınıf Fen Bilimleri Konuları İçin Tıklayınız