Kabotaj Bayramı Nedir, Kabotaj Kanunu Neden Önemlidir?

Kabotaj; Fransızca'da yakın kıyılarda, özellikle de bir ülkenin kendi limanları arasında yapılan ticari denizcilik anlamını taşımaktadır. Uluslararası hukukta ise Kabotaj, bir devletin kendi limanlarına deniz ticareti konusunda tanıdığı ayrıcalıktır. Bu ayrıcalıktan yalnızca yurttaşlarının yararlanması, millî ekonomiye önemli bir katkı sağlayacağından, devletler yabancı bandıralı gemilere kabotaj yasağı koyma yoluna gitmişlerdir. Bazı uluslararası sözleşmelerde de kabotaj yasağı koyma yetkisine ilişkin hükümler yer alır.

Osmanlı Devleti'nin yabancı ülkelere kapitülasyonlar aracılığıyla tanıdığı kabotaj ayrıcalığı, 1923 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi ile diğer devletler arasında yapılan Lozan Barış Antlaşması'yla kaldırıldı.

TBMM tarafından 20 Nisan 1926 tarihinde kabul edilen ve 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu şöyledir: “Türkiye Limanları ve sahilleri arasında yük ve yolcu taşınması ile kılavuzluk ve römorkaj hizmetleri, Türk Vatandaşları ve Türk Bayrağı taşıyan gemilerce yapılır.”

Böylece; daha önceden yabancılara açık olan akarsularda, göllerde, Marmara denizi ile boğazlarda, bütün kara sularında ve bunlar içinde kalan körfez, liman, koy ve benzeri yerlerde, makine, yelken ve kürekle hareket eden araçları bulundurma; bunlarla mal ve yolcu taşıma hakkı sadece Türk vatandaşlarına verildi. Ayrıca; dalgıçlık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık ve benzeri mesleklerin Türk yurttaşlarınca yerine getirilebileceği belirtildi. Yabancı gemilerin yalnız Türk limanlarıyla yabancı ülkelerin limanları arasında insan ve yük taşıyabileceği kabul edildi.

Bu nedenle her yıl 1 Temmuz günü “Denizcilik ve Kabotaj Bayramı” olarak kutlanır.

Kabotaj Kanunu Neden Önemlidir?
Ülkelerin büyüklüğü sadece topraklarının yüz ölçümü ile sınırlı değildir. Ulaşabildiği, söz sahibi olduğu ve hükmedebildiği deniz sahaları da bu yüz ölçümüne dahildir. Denizler, ülkelerin güvenliği ve refahı için vazgeçilmez öneme sahiptirler. İşte bu sebeplerden ötürü; Kabotaj Kanunu, bağımsız Türkiye'nin denizlerde de egemen olduğunun açık göstergesidir ve bunun tüm dünyaya ilanıdır.

Kabotaj Yasası ile amaçlanan Türk denizciliğinin gelişmesidir. Daha önceden kapitülasyonlarla yabancılara verilen haklar böylelikle denizde kendi vatandaşlarımız adına geri alınmaktadır. Böylece vatandaşlarımız, 8333 km'lik sahil şeridi ve üç yanının denizlerle çevrili ülkemizde, en ucuz ve en çevre dostu taşımacılık türü olan deniz taşımacılığını alanında her türlü olumsuzluktan kurtulmuşlardır.