Satrançta oyunların nasıl yazıldığını bilmek, satranç oyuncusuna bazı önemli yararlar sağlar. Örneğin, turnuvalarda oyunların yazılması zorunludur. Bu yüzden turnuvalara katılmak isteyen satranç oyuncusunun hamleleri yazmayı bilmesi gerekir. Ayrıca; ilerlemek için kitap ve dergilerde yayınlanan bilgileri ve oyunları izlemek için de yine bu yazma işini ve yazarken kullanılan kısaltmaları bilmek gerekir. Her oyuncu kendi oyunlarını zaman zaman inceleyerek hatalarını öğrenmelidir. FIDE'nin (Uluslararası Satranç Federasyonu) 1977 yılında, Ocak 1981'den geçerli olmak üzere kabul ettiği ve Türkiye Satranç Federasyonu'nun da yayınladığı kitaplarda uyguladığı yazılış şekli şu şekildedir.
Satranç tahtasının sol köşesinden başlanarak sekiz sütun a, b, c, d, e, f, g harfleri ile, sekiz sıra da 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 sayıları ile belirtilmiştir. Buna göre, herhangi bir kare, örneğin, a5, e3, g7 şeklinde belirlenir.
Bir taşla yapılan hamleyi belirtmek için önce oynanan taşın ilk harfi, sonra gittiği kare yazılır. Örneğin, Fg7, filin bulunduğu kareden g7 karesine, Şe2, şahın bulunduğu kareden e2 karesine gittiğini belirtir.
Piyon hamlelerini belirtmek için yalnız gittiği karenin adı kullanılır. Örnek: e4, d3, a5.
Taş alma, taş alanın ilk harfi, x işareti ve gittiği yani alınan taşın bulunduğu karenin belirtilmesi ile yazılır: Örnek: Kxd4, kalenin bulunduğu kareden d4 karesine giderek bu karede bulunan rakip taşı aldığını gösterir. Piyonun taş alması, bulunduğu sütunun harfinin ve x işaretinden sonra gittiği yani aldığı taşın bulunduğu karenin belirtilmesi ile yazılır. Örnek: exd4, gxf4, cxb5.
Aynı cinsten iki taş (iki kale, iki at) aynı kareye gidebiliyorsa hareketleri şöyle yazılır:
a) Önce taşın ilk harfi, sonra bulunduğu sütun, daha sonra gittiği kare yazılır. f8 ve a8 karelerinde bulunan iki kaleden birincisi d8 karesine oynatılıyorsa bu hamle Kfd8, diğeri Kad8 şeklinde yazılır.
b) Aynı cinsten iki taş aynı sütunda ise, önce oynanan taşın ilk harfi sonra bulunduğu sıranın numarası, daha sonra gittiği kare yazılır. d2 ve d4 karelerinde bulunan iki attan biri f3 karesine oynatılıyorsa bu hamle A2f3 ya da A4f3 şeklinde yazılır.
Bu hamleler taş alarak yapıldığı takdirde aynı hamleler Kfxd8, Kaxd8, A2xf3, A4xf3 şeklinde yazılır.
Son sıraya ulaşan piyonun vezir, kale, at ya da fil olması yeni taşın ilk harfi ile belirtilir. Örnek: g8V, c8K, a1A, d1F.
FIDE'nin bu kararında oyunların yazılmasında kullanılan kısaltmalar şöyle açıklanmıştır:
0-0 küçük rok
0-0-0 büyük rok
x taş alma
+ Şah uyarısı
++ mat
e. p. geçerken alma.
Kitaplarda ve dergilerde oyunların açıklanması sırasında bazı işaretler kullanılır. Bunların başlıcaları şunlardır:
! çok iyi hamle
!! mükemmel bir hamle
? zayıf bir hamle
?? büyük bir hata
!? dikkate değer bir hamle
?! değeri şüpheli bir hamle.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder