Maddeyi Tanıyalım, Çevremizde Sayısız Maddeler Vardır 4. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Notları

ÇEVREMİZDE SAYISIZ MADDELER VARDIR

Çevremizde gördüğümüz canlı cansız çok sayıda madde bulunmaktadır. Odamızın ya da sınıfımızın penceresinden dışarıya baktığımızda neler gördüğümüzü listeleyelim ve bunları özelliklerine göre gruplandıralım. Odalarımızın pencereleri cam değil de tahta olsa ya da sabah kahvaltıda çayımıza şeker yerine tuz atsaydık ne olurdu?

1) MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER

Çevremizde özellikleri birbirinden farklı canlı ya da cansız birçok varlık bulunur. Bunlara madde denir. Boşlukta yer kaplayan ve de kütlesi olan her varlığa madde denir. Beş duyu organlarımızla maddelerin varlıklarını anlayabiliriz.

Not: duyu organlarımızla algıladığımız ısı, ses, ışık, ve elektrik madde değildir. Bunlar birer enerji kaynaklarıdır.

2) NİTELEMEK NE DEMEKTİR?

Duyu organlarımızla maddeleri özelliklerine göre nitelendiririz.

A) Saydamlık – Opaklık: maddelerin ışığı geçirgenliklerine göre farklı özellikler gösterirler. Işığı tam olarak geçiren maddelere saydam madde denir. Işığın bir kısmını geçiren maddelere yarı saydam madde denir. Işığı geçirmeyen maddelere opak madde (saydam olmayan) denir. Su, saydam; yağlı kâğıt, yarı saydam;               duvar opak maddedir.

B) Parlaklık - Matlık: altın, gümüş, alüminyum, çelik parlak maddelerdir. Kömür, beton, gibi maddeler ise mattır.

C) Sertlik – Yumuşaklık: şekil verilmesi güç ve çizilmeye dayanıklı maddelere sert madde, kolayca şekil verilen maddeler yumuşaktır. Duvar, elmas, kömür… sert maddedir. Pamuk, lastik, yün, sünger, yumuşak maddelerdir.

D) Esnek – Berk: kolayca bükülen maddeler esnek madde denir. Bükümesi çok zor olan maddelere berk madde denir. Lastik, oyun hamuru, cam macunu esnek maddedir. Kurşun kalem, tahta, makas berk maddedir.

E) Sağlam ve Kırılganlık: çelik ve cam ikisi de sert maddedir. Fakat çelik sağlam, cam ise kırılgan maddedir.

F) Suyu Çekenler ve Çekmeyenler: naylondan yapılmış maddeler, taş, plastik... Gibi maddeler suyu geçirmezler. Süngerimsi özellik taşıyan maddeler ve toprak ve de kâğıttan yapılan maddeler suyu çekerler.

G) Suda Batma ve Yüzme: suya bırakılan boş pet, kâğıttan yapılmış oyuncaklar suda yüzerken içi su dolu şişe, taş, demir, çelik gibi maddeler suda batar.

H) Mıknatısla Çekilme Özelliği: demir, nikel ve kobalttan yapılmış maddeler mıknatıs tarafından çekilir. Plastik, kağıt, taş, tahtadan yapılan maddeleri mıknatıs çekmez.

I) Renk ve Koku: bazı maddeler renkli ve bazı maddeler renksizdir. Bazı maddeleri kendine özgü kokularından tanırız. Su, renksiz; süt ise beyaz renktedir. Su, hava, şeker gibi maddelerin kokuları yoktur, soğan sarımsak gibi maddelerin kokuları vardır.

J) Pürüzlü ve Pürüzsüzlük: bazı maddelerin yüzeylerine dokunulduğunda pürüzlü, (tırtıllı) bazı maddelerin ise yüzeyleri pürüzsüzdür(kaygan). Cam, masa, kâğıt pürüzsüz; halı, toprak, ağaç pürüzlüdür.

Not: maddeleri niteleyen özellikler ayırt edici özellikler değildir.

3. MADDELERİ NİTELEMEK HEP KOLAY MIDIR?

Maddeleri nitelemek her zaman kolay değildir. Bazı maddelerin içerisinde sert, yumuşak ve de esnek madde kullanılabiliyor, bunları ayırt etmek zor olabiliyor. Bazı maddeleri kesin çizgilerle sınıflandıramayız.

4. MADDENİN NİTELİKLERİ VE KULLANIM ALANLARI

Bir ürün hangi amaçla kullanılacaksa ham maddesi ona uygun seçilmelidir. Yoksa ürün kullanılamaz. Oyun oynan top plastikten değil de demirden yapılsa oynanmazdı. Havlu suyu emici özelliğe sahip olmasa idi kullanılamaz olurdu.

5. MADDE, CİSİM, MALZEME, EŞYA, ALET

Ham madde olarak kullanılanlar madde, maddeden yapılan ve üzerinde şekillendirme yapılan varlıklarda cisimdir. Cam bir madde bardak ise cisimdir. Cam bardak günlük hayatta kullanıldığında bir eşyadır. Çekiç çivi çakmak için kullanıldığından alettir. Bazı maddeler

Yeni bir madde oluşturmak için bir araya gelirler. Bir araya gelen bu maddelere malzeme adı verilir. Çorba yapmak için bir araya gelen un, su, yağ, mercimek birer malzemedir.

Benzer Yazılar