Osmanlı Dönemi Nişan ve Madalyaları
MADALYA VE NİŞAN
Avrupa
kültürüne ait bir gelenektir. Bu sebeple Osmanlı'da kullanılmaya çok geç başlanmıştır.
Askeri, Mülki ve
idari personele, halktan kişilere ve üst düzey yabancılara, devlet adına göstermiş
oldukları yararlılık ve üstün başarıdan dolayı onurlandırmak amacıyla, Padişah
emriyle çıkarılmışlardır.
Osmanlı'
da ilk madalya, I. Mahmud zamanında (1730) çıkarılan Ferahi dir. Daha sonra
Sikke-i Cedid ve Vak'a-i Mısrıyye madalyaları yapılır. Madalya sayısı Sultan
Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz döne- minde çok artar. Madalyalar isminden de
anlaşılacağı gibi, bir savaşın kahramanlarına, resmi ziyaretlerin, görüşmelerin
anısını ve önemli tarihi olayları ölümsüzleştirmek için ilgili kişilere verilmek
için belli sayıda yaptırılır ve kime verildiğini açıklayan beratlarıyla birlikte
verilirdi.
Nişanların
ilk örnekleri,, III. Selim zamanında Fransız Donanması'nı yakan İngiliz ,Amiral
Nelson'a verilen ve bugün İngiltere'de National Maritime Museum'da bulunan mücevherli
çelenk ve İskenderiye savaşlarında üstün başarı gösteren İngiliz kaptanı Hacenson'a
boynuna asılmak üzere verilen ay şeklinde nakışlar ve elmasla süslenmiş bir
nişandır.
Avrupa'da haç şeklinde
olan nişanlar, Osmanlı'da önceleri oval veya çelenkli askı şeklinde olup, Abdülmecid
döneminde çıkarılan Nişan-ı İmtiyaz'la birlikte yıldız formunu almıştır.
Nişanlar,
devlet adına gösterilen üstün başarı ve yararlılıklarından dolayı hak eden kişileri
onurlandırmak amacıyla belli sayıda yapılır. Kişiye özel ve hayatta olduğu sürece
kullanılmak üzere; ne için verildiğini açıklayan beratıyla padişah tarafından
törenle takılırdı. Her nişan için ayrı çıkarılan nizamnamelerde, nişanın kaç
dereceli olduğu kimlere verileceği, nasıl kullanılacağı maddeler halinde yazılı
olurdu. Yüksek dereceleri elmaslı (murassa) olan nişanlar şemseleri ile birlikte
kullanılırdı. Sadece Şefkat Nişanı ve Hanedan-ı Âli Osman Nişanı ölüm halinde
geri alınmaz ve kullanılmak kaydıyla varislere hatıra diye saklanmak üzere bırakılırdı.
Yabancı devlet
büyükleri için yapılan nişanlar nizamnamede belirtilen sayıların dışında tutulurdu.
0 yorum:
Yorum Gönder