TBMM'NİN AÇILMASI (23 Nisan 1920) 8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Notları

TBMM'NİN AÇILMASI (23 Nisan 1920)

Ø  Mustafa Kemal, Milleti temsil edecek bir meclis oluşturmak için çalışmalara başlamış, İstanbul'daki milletvekillerinin de Anadolu'ya geçmesini sağlamıştır.

Ø  Boş kalan milletvekillikleri seçimle dolduruldu.

Ø  23 Nisan 1920'de Meclis Ankara'da açıldı.

Ø  Böylece Amasya Genelgesi'nde de belirtildiği gibi milletin, geleceği ile ilgili kararları kendisinin alabileceği bir meclis açılmış oluyordu. Mustafa Kemal meclis başkanı seçildi.

Ø  Başlangıçta Kurucu Meclis adı verilmesine rağmen tepkiler­den çekinildiği için yeni kurulan bu meclise Olağanüstü Meclis adı verildi.

NOT: KURUCU MECLİS: Yeni bir devlet kurmak amacıyla kuruluş için gerekli kararlan alan, yeni anayasa yapan ve yeni devle­tin esaslarını belirleyen heyet temsilcilerinden oluşan bir meclistir.

TBMM'NİN ALDIĞI İLK KARARLAR.

1.  Hükümet kurmak zorunludur.

2.  Geçici devlet başkanı veya padişah vekili atama doğru değildir.

3.  Meclis başkanı aynı zamanda hükümetinde başkanıdır,

4.  Yasama, yürütme, yargı yetkileri meclise aittir.

5.  Padişah ve halifenin durumunu meclis belirleyecektir.

6.  Meclis, yürütme yetkisini hükümet aracılığı ile kullanır.

7.  Türkiye devleti TBMM tarafından yönetilir ve hükümeti TBMM hükümeti adını alır.

8. TBMM'nin üstünde herhangi bir güç yoktur.

Kararların Yorumu

Ø  Yeni Türk devleti resmen kuruldu.

Ø  Meclis geçici değil, süreklidir.

Ø  Milletin egemenliği kesin olarak gerçekleşti.

Ø  Güçler birliği esası benimsendi.

Ø  Meclis hükümeti sistemi kabul edildi.

Ø  Mustafa Kemal, hem meclis hem hükümet başkanı oldu.

Ø  Meclisin tek amacı vatanı kurtarmaktır. Bu yüzden mebuslar arasındaki fikir ayrılığı gün yüzüne çıkmamıştır.

Ø  Meclis açılınca Temsil Heyeti'nin görevi sona erdi.

TBMM'NE KARŞI ÇIKAN AYAKLANMALAR

Bu ayaklanmaları 4 grupta toplamak mümkündür.

I.  İSTANBUL HÜKÜMETİNİN ÇIKARDIĞI AYAKLANMALAR:

a) Anzavur ayaklanması:

+  Ahmet Anzavurun Balıkesir, Bandırma civarındaki ayaklanmasıdır.

+  İtilaf devletlerinden destek almıştır.

+ Çerkez Ethem tarafından bastırıldı.

b) Kuvay-i İnzibatiye:

+ Adapazarı, Geyve dolaylarında görüldü.

 + Ali Fuat Paşa tarafından bastırıldı.

+  Hilafet ordusu olarak da bilinir.

+ Anzavur kuvvetleriyle işbirliği yaptılar.

II.  İSTANBUL HÜKÜMETİ VE İŞGAL DEVLETLERİNİN BERABER ÇIKARDIĞI AYAKLANMALAR.

+ Bolu-Düzce-Hendek-Adapazarı ayaklanması: Bu ayaklan­manın esas amacı Anadolu ve İstanbul arasında tampon böl­ge oluşturmaktı.

+ Ali Fuat Paşa ve Refet Bey'in çabalarıyla bastırıldı.

+ Yozgat'ta Çapanoğullan, Afyon'da Çopur Musa, Konya'da Delibaş isyanları bastırıldı.

+ Milli Aşiret isyanı; Urfa'nın Fransızların işgalinden kurtarılma­sında yararlan görülen Milli Aşiret daha sonraları Fransızlar­la işbirliği yaparak isyan çıkardı.

III.  AZINLIKLARIN ÇIKARDIĞI AYAKLANMALAR

Başta Rum ve Ermeniler olmak üzere diğer azınlıkların çı­kardığı ayaklanmalardır. Sonuçta başarılı olamadılar.

IV. Kuvay-ı Milliye Taraftarlarının Ayaklanmaları

Düzenli ördü kurma çalışmalarına karşı çıkan Çerkez Et­hem, Demirci Mehmet Efe gibi kişilerin çıkardığı ayaklanmalar­dır.

TBMM'NİN ALDIĞI ÖNLEMLER

Ø  29 Nisan 1920'de Hiyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı.

Ø  Vatana ihanet edenleri cezalandırılması. 18 Eylül 1920'de İstiklal Mahkemeleri kuruldu.

Ø  TBMM'ye karşı olanların hızlı bir şekilde cezalandırılma­sı ve toplumsal düzeni tekrar sağlamak

Ø  İstanbul'dan Milli Mücadele aleyhine alınan fetvalara kar­şılık, Ankara'dan karşı fetvalar alındı.

Ø  Kuvay-i Milliye birlikleri kaldırıldı, düzenli ordu kuruldu.