İnsan Hak Ve Özgürlüklerinin Gelişmesi 8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Notları

İNSAN HAK ve ÖZGÜRLÜKLERİNİN GELİŞMESİ

·          1789'da ortaya çıkan Fransız ihtilali sonunda yayın­lanan İnsan ve Yurttaş Hakları Beyannamesi, insan hakları kavramının uluslararası bir nitelik kazanma­sını sağlamıştı. İnsan haklarının evrensel ilkeler ola­rak kabul edilmesi ve korunması yönünde çalışma­lar, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Birleşmiş Milletler Örgütü'nün kurulmasıyla hızlanmıştır.

İnsan Haklarını Koruyan Uluslararası Sözleşmeler

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi

·          1945'te dünya barışını korumak için kurulan Birleş­miş Milletler Örgütü yalnızca üye devletlerde de­ğil, tüm dünyada insan haklarının korunması için çalışmalar başlattı. Bunun sonunda 1948'de insan Hakları Evrensel Bildirgesi kabul edildi.

·          Ülkemizde insan hakları konusunda önemli ilerle­meler sağlanmıştır. Birleşmiş Milletler Genel kurulu tarafından kabul edilen ilkeler ülkemiz tarafından da kabul edilmiştir, insan haklarının korunması için anayasa ve yasalarda gerekli düzenlemeler yapıla­rak hukuki bir nitelik kazandırılmıştır.

Kişisel ve Siyasal Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (1966)

·          Devletler bu sözleşmeyle, insan haklarına saygı gösterip göstermediklerini denetleyen bir mekaniz­ma kurulmasını kabul etmişlerdir. Bu doğrultuda İn­san Hakları Komisyonu kurulmuştur. Türkiye, 1976'da yürürlüğe giren bu sözleşmeyi 2000 yı­lında imzalamıştır.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

·          Avrupa Konseyi'ne üye ülkeler tarafından Roma'da 1950 yılında imzalanmış, 1953 yılında yürürlüğe gir­miştir. Bu sözleşmeyle insan Hakları Bildirgesi'nde yer alan temel hak ve özgürlükler yargı güvencesi­ne alınmıştır. Böylece demokrasinin temel öğeleri olan siyasal özgürlükler ve hukukun üstünlüğü uluslararası koruma altına alınmıştır.

·          Avrupa insan Hakları Sözleşmesi'nin en önemli özelliği insan haklarını korumak için Avrupa İnsan Hakları Komisyonu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kurulmasıdır. Bu sözleşmeyi imza­layan devletlerin yurttaşları uğradıkları haksızlıklar nedeniyle kendi devletleri veya diğer devletler aley­hine dava açma hakkına sahiptirler.

·          Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni 1954 yılında imzalayan Türkiye, 1987'de bireysel başvuru hakkı­nı tanımış, 1990'da Avrupa insan Hakları Mahke­mesi'nin zorunlu yargı yetkisini tanımıştır.

İşkencenin ve İnsani Olmayan ya da Küçültücü Ceza ve Muamelenin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi

·          1987 yılında yürürlüğe giren sözleşme Türkiye tara­fından 1988'de onaylanmıştır. Bu sözleşmeyle dev­letler kendi topraklarında ırk ayrımı yapılmasını ön­lemekle yükümlüdürler.

Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi

1981 yılında yürürlüğe giren sözleşme Türkiye tara­fından 1985'te onaylanmıştır. Sözleşmede kadın ve erkek eşitliğinin sağlanması konusunda alınması gereken önlemler vurgulanmıştır.

Çocuk Hakları Sözleşmesi

·          Sözleşmeyi imzalayan devletler, herhangi bir ayrım yapmadan bütün çocukları her türlü fiziksel ve zi­hinsel zarar ve ihmalden korumayı kabul etmişler­dir. 1990'da yürürlüğe giren sözleşmeyi Türkiye 1994 yılında onaylamıştır.

Helsinki Sonuç Belgesi

·          1975 yılında yürürlüğe giren belge, insan hakları kavramının dünya görüşü ne olursa olsun bütün devletler arasında ortak bir değer olarak benimsen­mesi amacını taşımaktadır.

·          idi.