İnkılaplar - 8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Notları

İNKILAPLAR

Cumhuriyet döneminde; Hukuk alanında Eğitim alanında Sosyal alanda Ekonomi alanında inkılaplar yapıldı.

Siyasi alanda ise,

+   Saltanatın kaldırılması 1 Kasım 1922

+   Ankara'nın başkent olması 13 Ekim 1923

+   Cumhuriyetin ilanı               29 Ekim1923

+   Halifeliğin kaldırılması        3 Mart1924

+   Çok partili hayata geçiş denemeleri yapılmıştır.

A) Hukuk Alanında Yapılan İnkılapların Sebepleri

Ø  Osmanlı Devleti'nde hukuk birliğinin olmaması

Ø  Kadın-erkek eşitliğinin olmaması

Ø  Çağın ihtiyaçlarını karşılayacak yeni bir hukuk sitemine ihti­yaç duyulması

Ø  Devlete laik bir karakter kazandırma düşüncesi

 TEŞKİLAT-I ESASİYE'NİN KABULÜ   20 OCAK 1921

Ø  23 Maddedir.

Ø  Kısa olmasının nedeni o zamanın olağanüstü şartları ve acil ihtiyaçları karşılamak için hazırlanmış olması.

Ø  Güçler birliği ilkesi hakimdir.

Ø  TBMM yasama ve yürütme yetkisine sahiptir

Ø  Meclis Hükümeti sistemi vardır.

Ø  TBMM'nin üstünde güç yoktur.

Ø  Amasya Genelgesi ile gelişen milli hakimiyet ruhuna resmi bir kimlik verilmiştir.

Ø  Bu Anayasaya devletin yönetim şekli (cumhuriyet)29 Ekim 1923'de eklenmiştir.

 1924 ANAYASASI'NIN KABULÜ   20 NİSAN 1924

Ø  Gerçek hayatın ihtiyaçlarına cevap veren bir anayasadır.

Ø  Egemenlik kayıtsız şartsız millete verilmiştir.

Ø  Vatandaşın haklarının korunması için Danıştay kurulmuştur.

Ø  1928'de Anayasadan "devletin dini İslam’dır" ibaresi çıkarılmıştır.

Ø  Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmiştir.

Ø  1937'de Atatürk ilkeleri anayasaya girmiştir.

Ø  Günün şartlarına göre en çok değişikliğe uğrayan Anayasa­dır

Ø  1960'a kadar yürürlükte kalmıştır.

- İsviçre Medeni Kanunu'nun kabulü       17 Şubat 1926

- İsviçre Borçlar Kanunu'nun kabulü         8 Mayıs 1928

- Alman Ticaret Kanunu'nun kabulü        10 Mayıs 1928

LAİKLİĞE GEÇİŞ AŞAMALARI

1.        Saltanatın Kaldırılması                                     1 Kasım 1922

          İlk aşamadır.

2.        Halifeliğin Kaldırılması                                     3 Mart 1924

          En önemli aşamadır.

3.        Şer'iye ve Evkaf Vekaleti'nin kaldırılması      3 Mart 1924

4.        3 Mart 1924 Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun Kabulü           

5.        Tekke-Zaviye ve Türbelerin Kapatılması       30 Kasım 1925

6.        Medeni Kanun'un Kabulü                               17 Şubat 1926 

7.        Devletin Dini İslam'dır" Maddesinin   Anayasa'dan çıkarılması           10 Nisan 1928

8.        Laikliğin Anayasa'ya girmesi                 5 Şubat 1937

İsviçre Medeni Kanunu'nun Kabul Edilmesinin Sebepleri

+  Çağın ihtiyaçlarına uygun akılcı çözümler getirmesi

+ Avrupa'da yapılan kanunların en yenisi olması

+ Aile hukukunda kadın-erkek eşitliğine yer verilmesi

Medeni Kanunu'nun Kabul Edilmesinin Sonuçları

+  Kadın - erkek eşitliği sağlandı.

+  Yeni Türk devletinin yapısına uygun bir hukuk sistemi getirildi.

 +  Ülkede hukuk birliği sağlandı.

+  Patrikhanenin dini konuların dışındaki yetkileri kaldırıldı.

+ Azınlıklar Lozan'da tanınan kendi kanunlarıyla yönetilme hakkından vazgeçerek Türk kanunlarına tabi oldular.

B)  Eğitim Alanında Yapılan İnkılaplar

Ø  Medreselerin kapatılması ve Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924)

ü  Eğitimde birlik sağlandı.

Ø  Latin harflerinin kabulü (1 Kasım 1928)

ü  Öğrenim kolaylaştı.

Ø  Millet mekteplerinin açılması (1 Ocak 1929)

Ø  Türk Tarih Kurumu'nun kurulması (15 Nisan 1931)

ü  Milliyetçilik ilkesi ile ilgilidir.

Ø  Türk Dil Kurumu'nun kurulması (12 Temmuz 1932)

ü  Milliyetçilik ilkesi ile ilgilidir.

Ø  Üniversite reformunun yapılması (1933)

C) Sosyal Alanda Yapılan inkılaplar

  Şapka ve Kılık - Kıyafet (25 Kasım 1925)Kanunu'nun Kabulü

ü  Giyim-kuşamda çağdaşlaşma sağlandı.

 Tekke-Zaviye ve Türbelerin (30 Kasım 1925)kapatılması

ü  Miladi Takvimin kabulü (26 Aralık 1925)ve uygulanmaya başlaması (1 Ocak 1926)

 Uluslararası ölçü ve tartının kabulü (1 Nisan 1931)

ü  Uluslararası ticari ilişkilerde kolaylık sağlandı.

Soyadı Kanunu'nun kabulü (21 Haziran 1934)

ü  Kişilerin toplum hayatında kolayca tanınmaları sağlandı.

Hafta tatilinin Cuma gününden Pazar gününe alınması (1935)

ü  Uluslararası ilişkilerde düzen sağlandı.

Kadın Haklarındaki Gelişmeler

ü  Medeni Kanun'un kabulü (17 Şubat 1926)

ü  Belediye seçimlerine katılma hakkı verilmesi (3 Nisan 1930) -> İlk siyasi haktır.

ü  Muhtar olma hakkının verilmesi (26 Ekim 1933)

ü  Milletvekili seçme- seçilme hakkının verilmesi (5 Aralık 1934)

D) Ekonomi Alanındaki İnkılaplar

ü  İzmir I. İktisat Kongresi ve Misak-ı İktisadi’nin kabulü 17 Şu­bat 1923)

ü  Özel girişimlerin desteklenmesi

ü  Sanayiyi teşvik edecek kanunların çıkarılması

ü  Yurtta hammaddesi olan sanayi kollarının geliştirilmesi

ü  İlk özel bankanın (İş bankası) kurulması (1924)

ü  Aşar (öşür) vergisinin kaldırılması (17 Şubat 1925) –

v  Köylü rahatladı.

ü  Kabotaj Kanunu'nun kabulü (1 Temmuz 1926)

v  Denizlerimizde ve limanlarımızda ticaret yapma hakkının alınması

ü  Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun kabulü(28 Mayıs 1927)

ü  Beş yıllık kalkınma planının hazırlanması (1934) -

ü  Devletçi ekonomik bir politika izlenmiştir.

ü  Etibank ve Maden Tetkik Arama (1935) Enstitüsü'nün kurulması