Çağdaş Türkiye Yolunda Adımlar TBMM Dönemi - 8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Notları

II. TBMM DÖNEMİ

Kurtuluş savaşını kazanan I. TBMM bu süre içinde yıprandığı için 1 Nisan 1923'te feshedildi. 11 Ağustos 1923’te II.TBMM açıldı.

v  II. TBMM 1923-1927 arasında faaliyet gösterdi.

v  II. TBMM bir inkılap meclisidir.

v  II. TBMM döneminde;

ü  Lozan Antlaşması'nın onaylanması

ü  Cumhuriyetin ilanı

ü  Halifeliğin kaldırılması

ü  Ankara'nın başkent olması

ü  1924 Anayasası'nın kabulü

ü  Medeni Kanun'un kabulü

ü  Kılık - Kıyafet Kanunu

ü  Tevhid-i Tedrisat Kanunu gibi önemli inkılaplar gerçekleştirildi.

CUMHURİYETİN İLANI 29 EKİM 1923

Ø  Kurtuluş savaşı yıllarında sürekli milli egemenliğin önemi vur­gulanmıştır.

Ø  TBMM'nin varlığı cumhuriyetin ilanını gerektiriyordu.

Ø  Ankara'nın başkent olarak ilanının ardından rejim tartışmala­rı başladı.

Ø  1923 Ekim'inde Ali Fethi Bey hükümetinin istifasıyla ortaya bir hükümet bunalımı çıktı.

Ø  Meclis hükümeti, sistemi yüzünden yeni bir hükümetin kurul­ması gecikiyordu.

Ø  Hükümet bunalımını çözmek ve rejim tartışmalarını sona erdirmek amacıyla Mustafa Kemal Paşa'nın teklifiyle Cumhuri­yet ilan edildi.

SONUÇLARI

Ø  Yeni Türk devletinin rejimi belirlendi.

Ø  Hükümet bunalımı sona erdi.

Ø  Meclis hükümeti sisteminden kabine sistemine geçildi.

Ø  1921 Anayasası'na devletin rejimi, dili, dini, başkenti ile ilgili maddeler eklendi.

Ø  Mustafa Kemal Paşa          - İlk Cumhurbaşkanı

Ø  İsmet Paşa                          - İlk Başbakan

Ø  Fethi (Okyar) Bey               - İlk TBMM başkanı seçildiler.

HALİFELİĞİN KALDIRILMASI 3 MART 1924

Sebepleri

Ø  Saltanatı kaldırılması ve Cumhuriyetin ilanı ile halifeliğin bir fonksiyonunun kalmaması

Ø  Ulusal egemenlikle halifeliğin bağdaşmaması.

Ø  Yeni rejime karşı olanların sığınabilecekleri tek makamın ha­lifelik olması

Ø  Bazı milletvekillerinin halifeyi TBMM'nin üzerinde görmeleri

·          Bütün bu gelişmeleri dikkate alan TBMM, 3 Mart 1924'de çıkardığı bir kanunla halifeliği kaldırdı, aynı zamanda;

·          Şer'iye ve Evkaf Vekaleti kaldırıldı. Yerine daha sonra Diya­net İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu.

·          Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekaleti kaldırıldı. Genel kur­may başkanlığı kuruldu ve siyaset dışı bırakıldı.

·          Tevhid-i Tedrisat Kanunu çıkarılarak eğitimde birlik sağlandı.

·          Osmanlı hanedanı yurt dışına çıkarıldı.

Halifeliğin Kaldırılmasının Sonuçları

ü  İnkılapların gerçekleştirilmesi için uygun bir ortam hazırlandı.

ü  Laikliğin gerçekleştirilmesi için önemli bir adım atıldı.

ü  Yeni kurulan rejim güçlendirilerek eski rejime dönüş yolu ka­patıldı.

ü  Ulusal egemenliğin pekiştirilmesi sağlandı.

ANKARA'NIN BAŞKENT OLMASI 13 EKİM 1923

ü  Kurtuluş savaşının kazanılmasından sonra başkent sorunu ortaya çıktı.

ü  Ankara, Kurtuluş Savaşı'nın merkezi olması ve güvenli bir konumda bulunması sebebiyle TBMM tarafından başkent olarak kabul edildi.