1.Dünya Savaşında Cepheler 8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Notları

CEPHELER

Topraklarımızda Savaştığımız Cepheler	Topraklarımız dışında Savaştığımız cepheler
1. Kafkas Cephesi	1. Makedonya
2. Çanakkale Cephesi	2. Galiçya
3. Kanal Cephesi	3. Romanya
4. Irak Cephesi
5. Filistin Cephesi
6. Hicaz-Yemen Cephesi
7. Suriye Cephesi

Doğu ve Kafkas Cephesi Cephenin Açılma Nedenleri;

1- İttihatçıların Anadolu'daki Türklerle Orta Asya'daki Türk­leri birleştirmek istemeleri

2-  Almanların Baku petrollerini ele geçirmek istemesi

+  Osmanlı Devleti'nin ilk taarruz cephesidir,

+ Osmanlı orduları bu cephede Ruslara karşı savaştılar.

+ Gerekli hazırlıkların yapılmayıp tedbirlerin alınmaması nede­niyle Türk ordusu iklime mağlup olmuştur.

-> Sonuçta, Erzurum, Muş, Bitlis, Trabzon, Erzincan ve Van Rus işgaline uğradı. Çanakkale başarısından sonra Diyarba­kır'a gönderilen Mustafa Kemal, burada Rus ileri harekatının durdurulmasında ve Muş'un kurtarılmasında etkili oldu.

+ Bu sırada doğuda Ruslardan destek alan Ermenilerin katli­ama girişmesi üzerine çıkarılan 1915 Tehcir (göç) Kanunu ile Ermeniler güvenli olan yerlere göç ettirildi.

+ Rusya'da çıkan Bolşevik İhtilali Rusya'nın savaştan çekilme­sine neden oldu. İmzalanan 3 Mart 1918 Brest Litowsk Ant­laşması ile bu cephe kapanmıştır. Böylece bu cephe Osman­lı devleti lehine sonuçlandı. Doğu Anadolu'da birlik sağlandı.

Kanal Cephesi

+  Almanya'nın isteği ile Süveyş Kanalı'nda açılan bir cephedir.

+ Amacı İngiltere'nin Hindistan sömürge yollarıyla bağlantısını kesmektir. Bu cephede başlayan mücadeleler Temmuz 1916'de Osmanlı devleti aleyhine sonuçlandı.

Çanakkale Cephesi

19 Şubat 1915'te başlayan Çanakkale harekatı ile itilaf dev­letlerinin,

+ Osmanlı Devleti'ni saf dışı bırakmak

+ Rus ordusuna gerekli askeri yardımı ve malzemeyi ulaştırmak.

+ Balkan Devletleri'ni savaşa çekmek

+ Savaşı kısa zamanda sonuçlandırmak gibi önemli amaçları vardı.

+ 18 Mart 1915 günü başlayan asıl hücumları sonuçsuz kaldı. İtilaf donanmasını bozguna uğradı.

+ Boğazı geçemeyeceğini anlayan itilaf devletleri, Gelibolu'ya asker çıkardılar.

+  Gelibolu'daki mücadeleler sekiz ay kadar devam etti.

+ Mustafa Kemal'in 19. Tümen Komutanı olarak bulunduğu Türk ordusu; Conkbayırı ve Anafartalar'da zaferler kazana­rak düşman ilerleyişini durdurdu.

+ İngiliz ve Fransız güçleri 8-9 Ocak 1916'da Çanakkale'yi ta­mamen boşalttılar.

Sonuçları:

+ I. Dünya savaşı uzadı.

+ Düşman Çanakkale'yi geçemedi ve Rusya'ya yardım ulaştıramadı.

+ Mustafa Kemal'in tanınmasına ve Milli Mücadele'nin lideri ol­masına ortam hazırladı.

+ Savaş sırasında gizli antlaşmalar ilk kez ortaya çıktı.

+ Yarım milyona yakın insan hayatını kaybetti.

+ Balkan devletlerinin tutumları değişmiş, Bulgaristan İttifak Devletlerinin yanında savaşa girmiştir. (Amacı; I. Balkan sa­vaşı sonunda kazandığı toprakları tekrar alabilmektir.)

+ İtilaf devletleri güçlerini Çanakkale'ye yığdıklarından Almanya rahatladı.

Filistin Cephesi

Osmanlı Devleti'nin kanal harekatında başarılı olamaması üzerine üstünlük İngiltere'ye geçmiş İngiltere, Araplarla işbirliği yaparak Osmanlı ordusunu Şam'a kadar çekilmeye zorlamıştır.

Irak Cephesi

+  Bu cephe İngilizler tarafından açıldı.

+ Amaç, Kuzey yönünde ilerleyip Kafkaslardaki Rus kuvvetle­riyle birleşmekti.

+ Böylece Türk kuvvetlerinin İran'a girerek Hindistan'ı tehdit et­mesini önlemiş olacaktı.

+ İngiltere ayrıca Abadan petrollerini korumak istiyordu. Kasım 1915'te Türk kuvvetleri Kut-ül Amara'da İngilizleri yendiler.

+ Ancak sonuçta Türk ordusu başarısız oldu ve İngilizler Bağ­dat'ı işgal ettiler.

Yemen - Hicaz   Cephesi

+ Türk birlikleri bu cephede hem İngilizlerle hem de ayaklanan Araplarla savaşmak zorunda kalmıştır.

+ Bu cephedeki savaşlar İslam dünyasında ümmetçilik düşün­cesinin sona erdiğini, yerine milliyetçiliğin güçlenmesine se­bep olmuştur.

Suriye Cephesi

+  Filistin Cephesinin devamıdır.

+ Mustafa Kemal bu cephede Yedinci Ordu Komutanı olarak bulunuyordu.

+ Mustafa Kemal, Halep'in kuzeyinde bir savunma hattı kura­rak İngiliz ve Arapların saldırılarını önledi.

Savaş Sırasındaki Önemli Gelişmeler

+ İtalya savaş öncesi ittifak devletleri tarafında iken savaş baş­layınca tarafsızlığını ilan etmiş, İngiltere'nin bol vaatleri so­nucu Londra antlaşmasıyla (1915) itilaf devletleri yanında sa­vaşa katılmıştır.

    İtilaf devletleri Osmanlı devletinin topraklarını paylaşmak için gizli anlaşmalar yaptılar

+ Savaşın başında ABD tarafsızlığını ilan etmiş, Almanya ile arası açılınca itilaf devletleri yanında savaşa girmiştir.

     ABD'nin savaşa girmesiyle;

 +  Savaşın gidişatı ittifak devletleri aleyhine değişti.

+  Bulgaristan savaştan çekildi.(İttifak devletleri bloğundan çekilen ilk devlettir.)

 +  Savaşın ömrü kısaldı.

    ABD'nin ardından Yunanistan itilaf devletleri yanında sava­şa girdi.

ð  1917'de Rusya'da Bolşevik ihtilali çıkmış ve Çarlık Rusyası yıkılmıştır.

ð  +  Bu sebeple ittifak devletleri ile Brest-litowsk (3 Mart 1918)barışını yapan Rusya savaştan çekilir.

ð  -» Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti 1878 Berlin Antlaşması ile kaybettiği Kars, Ardahan ve Batum'u (Elviye-ı Selase) geri almıştır.