TÜRK DİLİ VE KOMPOZİSYON-1 DERSİ
KİTAP ÖZET FORMU
| KİTABIN ADI | ÜMİT DÜNYASI |
| KİTABIN YAZARI | ŞEVKET RADO |
| YAYINEVİ VE ADRESİ | IŞIK YAYINCILIK |
| BASIM YILI | 1980 |
KİTABIN KONUSU
İnsanlara yeni görüş açıları getiren bir makale kitabıdır.
KİTABIN ÖZETİ
a.ÜMİT DÜNYASI
Ümit hayatta vardığınız değil varacağınızı sandığınız en uzak hedeftir.Ona belki de,çoğu zaman varamazsınız.Ama ümit sizi durmadan o hedefe doğru çeker.Hep onun peşinde gidersiniz.Yorulmazsınız ,çünkü çekiciliği size hayatı sevdirir.Gözünüzde silindiği,onu kaybettiğinizi sandığınız anlar,hayatınızın en karanlık anlarıdır.
İnsan hayatının bir döneminde mevkiini kaybedebilir.Mevkii kaybetmek de önemli bir şey değildir.İnsan eğer bir mevkie zorla,iltimasla,kayırma yoluyla oturmamış da hak ederek oturmuşsa hiç bir şey onu yükselmekten alıkoyamaz.
Bu geçici dünyada misafir olarak kaldığımız müddetçe kaybetmemeniz gereken,hep saklamamız,ruhumuzun bir köşesinde kendisine ufacık da olsa her zaman bir yer ayırmamız gereken tek şey ümittir.Onu kaybettin mi paranın da,mevkiin de sağlığın da yerine gelmesine imkan yoktur.Hattâ ümidini kaybeden insanın artık hayatını korumasının pek değerli bir manası kalmamıştır.
Şair “ümmid iledir cihanda her şey “ derken yaşamanın manasını anlatmak istemiştir.
Peki ama nedir bu ümit ?
Bir atarabası için at ne ise,bir motor için benzin ne ise,insan için de ümit odur.Arabayı nasıl at çekiyorsa insanı da ümit götürür.Benzin nasıl moturun enerji kaynağı ise insan için de ümit yaşam kaynağıdır.
Filiz ümitle geçen zamanlardan sonra fidan olur.Bu sefer bütünler ümitler fidana bağlanır.Sonra fidan yavaş yavaş ağaç haline gelir.Günün birinde meyva verme ümidi onun su yürüyen incecik dallarında tomurcuklanarak meyvasını verir.Ümit artık hedefine ulaşmıştır.
İnsanlar da ümitler içinde dünyaya gelirler.Çocuklar analarla babaların ümidi olarak onlaradaki ümidin verdiği kuvvetle büyürler;tıpkı ağaç yetiştiren bahçıvan gibi analar,babalarda en güzel meyvalarını çocuklarından toplamak ümidiyle hayatını her türlü dert ve sıkıntılarına seve seve katlanırlar.
İnsanlar yalnız yemek içmekle değil biraz da ümitle yaşarlar.”Ümit fakirin ekmeği “ demiş şair.karanlıklara doğru bakmak zaman zaman hoşumuza gitse bile o karanlığın arkasında bir aydınlık,yani bir ümit olduğunu bilmesek karanlık bütün çekiciliğini kaybeder ve bizi yaşamaktan soğutu verir.
Ümit aydınlığın ta kendisidir ve aydınlılar karanlıkları kovaladıkça hayat,ümitlerle dolu olarak ,aralısız olarak sürüp gider.Karanlıklar uzun sürdüğü zaman ise insanlar halsizleşirler ,yaşam şevkleri azalır.
Ümit öyle bir tohumdur ki,onu bir gönüle atıp da biraz suladınız mı tıpkı arsız otlar gibi çabucak yeşeriverir ;hele ümidi attığınız gönül ,hayallerle beslenen,bereketli bir tarla ise attgığınız küçücük ümidin orada pek kısa bir zamanda ,yalnız yeşerdiğini değil,dallanıp budaklandığını farketmezsiniz. Sonuç olarak hayatta hiçbir seyden ümidi kesmemek lazımdır ve onun için bu dünya ne şu dünyasıdır ,ne bu dünyasıdır; sadece ve sadece “ÜMİT DÜNYASI” dır.
İnsan hayatının bir döneminde mevkiini kaybedebilir.Mevkii kaybetmek de önemli bir şey değildir.İnsan eğer bir mevkie zorla,iltimasla,kayırma yoluyla oturmamış da hak ederek oturmuşsa hiç bir şey onu yükselmekten alıkoyamaz.
Bu geçici dünyada misafir olarak kaldığımız müddetçe kaybetmemeniz gereken,hep saklamamız,ruhumuzun bir köşesinde kendisine ufacık da olsa her zaman bir yer ayırmamız gereken tek şey ümittir.Onu kaybettin mi paranın da,mevkiin de sağlığın da yerine gelmesine imkan yoktur.Hattâ ümidini kaybeden insanın artık hayatını korumasının pek değerli bir manası kalmamıştır.
Şair “ümmid iledir cihanda her şey “ derken yaşamanın manasını anlatmak istemiştir.
Peki ama nedir bu ümit ?
Bir atarabası için at ne ise,bir motor için benzin ne ise,insan için de ümit odur.Arabayı nasıl at çekiyorsa insanı da ümit götürür.Benzin nasıl moturun enerji kaynağı ise insan için de ümit yaşam kaynağıdır.
Filiz ümitle geçen zamanlardan sonra fidan olur.Bu sefer bütünler ümitler fidana bağlanır.Sonra fidan yavaş yavaş ağaç haline gelir.Günün birinde meyva verme ümidi onun su yürüyen incecik dallarında tomurcuklanarak meyvasını verir.Ümit artık hedefine ulaşmıştır.
İnsanlar da ümitler içinde dünyaya gelirler.Çocuklar analarla babaların ümidi olarak onlaradaki ümidin verdiği kuvvetle büyürler;tıpkı ağaç yetiştiren bahçıvan gibi analar,babalarda en güzel meyvalarını çocuklarından toplamak ümidiyle hayatını her türlü dert ve sıkıntılarına seve seve katlanırlar.
İnsanlar yalnız yemek içmekle değil biraz da ümitle yaşarlar.”Ümit fakirin ekmeği “ demiş şair.karanlıklara doğru bakmak zaman zaman hoşumuza gitse bile o karanlığın arkasında bir aydınlık,yani bir ümit olduğunu bilmesek karanlık bütün çekiciliğini kaybeder ve bizi yaşamaktan soğutu verir.
Ümit aydınlığın ta kendisidir ve aydınlılar karanlıkları kovaladıkça hayat,ümitlerle dolu olarak ,aralısız olarak sürüp gider.Karanlıklar uzun sürdüğü zaman ise insanlar halsizleşirler ,yaşam şevkleri azalır.
Ümit öyle bir tohumdur ki,onu bir gönüle atıp da biraz suladınız mı tıpkı arsız otlar gibi çabucak yeşeriverir ;hele ümidi attığınız gönül ,hayallerle beslenen,bereketli bir tarla ise attgığınız küçücük ümidin orada pek kısa bir zamanda ,yalnız yeşerdiğini değil,dallanıp budaklandığını farketmezsiniz. Sonuç olarak hayatta hiçbir seyden ümidi kesmemek lazımdır ve onun için bu dünya ne şu dünyasıdır ,ne bu dünyasıdır; sadece ve sadece “ÜMİT DÜNYASI” dır.
b.AYDINLIK YOL
Hayat üzerinde düşünmek ve dünyayı bir koyunun gördüğünden başka türlü görmek talihini yer yüzünde sadece insanlara verilmiştir.
Son derece monoton, hep birbirinin aynı gibi görünen bu dünya ve hayat gerçekte sonu gelmez bir değişiklik süreci içindedir. Bugün gördüğümüz şeylerden hiçbiri, ne ağaç, ne çiçek, ne kuş, ne de insan dün gördüğümüzağaç, çiçek, kuş veye insanın tıpkısı değildir.
c.BİR YETİŞME TARZI
Hayatta nice fakir insanlar vardır ki yaşama koşulları bakımından herşey onlara karşı olduğu halde bir çok insanın ve hatta bütün dünyanın taktirini kazanarak tepelere yükselmiştir. İster zengin, ister fakir olsun, çocuklarınızın aynı ciddi hayat şartları içinde yetişmek zorunda olduklarını ve ancak böyle olursa çok iyi yetişebileceklerini ununtmayın.
d.BİRARADA YAŞAMAK
İnsan yalnız kalmayı bilmelidir ki başkalarıyla rahatça yaşayabilsin. Bütün sevgiler, arya bir hasret, bir özlem girmediği zaman sıcaklığını kaybeder. Birarada yaşamak görüldüğü kadar kolay değildir. Ancak kolaylaştırmanın en basit yolu arasıra ayrı kalmayı denemektir.
e.TUTUNMAK
Hayatta en olgunlaştırıcı mektep ıstırap ise, en öğretici egzertsiz de çalışmaktır. Bütün ihtisaslar böyle yapılır ve günün birinde insan, yerine konulmaz bir usta adam haline gelirse, tembel tembel oturmak veya yan çizmek ve değil, çalışarak gelir.
f.ÇALIŞMAK
İnsanoğlu tembel doğar, sonra yavaş yavaş çalışmaya alışır. Çalışmayanların yeryüzünde devamlı suretle çile çekecekleri aşikardır. Saadet kuşu ancak daha fazla çalışanların başına konar.
g.TALİH ÜZERİNE
Haytta kendisine güveni olmayan insanlar, talihsiz kalmaya mahkumdur. Hayatta talihten pay alabilmek için insanın kendisine güveni olması şarttır.
h.OLDUĞUMUZ GİBİ GÖRÜNMEK
Mevlana’nın ya ”Olduğun gibi görün, ya da göründüğün gibi ol.” Sözü içimizin dışımızın bir olmasını öğütler. Olduğumuzdan daha iyi görünmeye veya daha kötü görünmeye çalışmak kişiliğimize büyük zararlar verir.
ı.SIR SAKLAMAK
Sır saklamak insanlar için çok önemli ve bir o kadar da zor bir meziyettir. Eğer sır saklamanız için size müracat edilmişse; bu sizin saygın bir mevkinizin olduğunu gösterir.ancak bu saygınlığınızın devamı için sırrı saklamak zahmetine katlanmak zorundasınız. Sır saklamanın en güzel yolu öğrendikten sonra unutmaktır.
i.DİNLEMEK
Dinlemek bir bakıma konuşmaktan daha önemlidir. Çünkü dinlemek enlemeyı kolaylaştırır. İnsan anladığı ölçüde konuşmalıdır. Bunun dışında anlamadan konuşanlar kale bile alınmazlar.
İnsanlara daha önce dinlemeyi öğretmek gerek. Çünkü insan konuşurken pot kırar da dinlerken pot kıran henüz görülmemiştir.
KİTABIN ANA FİKRİ
İnsanlar için elinde bulundurduğu bazı değerleri en faydalal bir şekilde kullanmalıdır. Hayat herzaman yaşamaya değer.
KİTAPTAKİ OLAYLARIN, ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Kitap, deneme türü yazılardan oluştuğu için belirli bir olay veya şahısları içermemektdir.
KİTAP HAKKINDAKİ ŞAHSİ GÖRÜŞLER
Kitap sade bir dille yazılmıştır. Kompozisyonun deneme türünden çok güzel örnekler içermektedir. Konulara yaklaşım tarzı okuyuculara nasihat verme tarzında olduğu için ilk etapta okuyucu üzerinde iticilik oluşturabilir. Ancak okudukça kitabin edebi zenginliginde ardığımızı bulabiliriz.
YAZAR HAKKINDA KISA BİLGİ
Şevket Rado, eski bir öğretmendir. 1913 yılında Radovişte/Yugoslavyada doğdu.Pertevniyal Lisesini (1933) Ankara Hukuk Fakültesi’ni bitirdi (1936) Muhabirlikle başladığı (1933) gazeteciliği (Son Posta,Akşam) fıkra yazarı olarak sürdürdü.Resimli Hayat (1952) Hayat ve Ses gibi magazin dergileri çıkardı. Şevket Hıfzı imzasıyla yayımladığı şiirlerle (Varlık,1933) edebiyata girdi.Fıkra yazarlığına geçtikten (1937) sonra şiiri bıraktı.Akşam gazetesinde 1960’a dek sürdürdüğü fıkra yazarlığı yanısıra radyoda sohbetleriyle tanındı. Son Dönem Türk Edebiyatının deneme yazarı olan rado 1987 yılında vefat etmiştir.
Eşref Saat (1956), Ümit Dünyası (1957), Hayat Böyledir (1962), Aile Sohbetleri (1967), 50. Yılında Sovyet Rusya (1968), Şanlı Şişe, Boğa Başlı Canavar, Gölge, Fransa’da Basın Rezaletleri, Amerikan Masalı, Kördüğüm, Kerem ile Aslı, Yunus Emre, Karacaoğlan.
0 yorum:
Yorum Gönder