Hücre Organelleri - Ders Notları

A-Hücresel görevler ve ilgili yapılar

1-Hücre bölünmesinde rol alan yapılar

Çekirdek, Kromozomlar, Sentriol, Mikrotubule, Mikrofilament

2-Bilgi depolama ve aktarma

Çekirdek, Kromozom, DNA -> mRNA -> ribozom -> Enzim ve Proteinleri

3-Hücre zarı yapı maddeleri salgı maddeleri oluşturur

Ribozom, Granüllü ER, Düz ER, Golgi cihazları ve Veziküller

4-Lipid sentezi ve Zararlı maddelerin etkisizleştirilmesi

Düz ER

5-Sindirim ve geri dönüşüm

Lizozom ve Besin kofulu

6- H2O2 _ H2O + O2 Dönüşümü Peroksizom

7-Yapısal bütünlüğü korunması (Hücre iskeleti)

Mikrotubul, Mikrofilament, Ara filamentler,

8-Hücre hareketi

Siller ve Flagella, Mikrotubul, Mikrofilament (actin) ve Pseudopod(Yalancı ayak)

9-Çevre ile Madde alış verisi

Hücre zarı ve Veziküller

10-Hücreler arası bağlantılar

Desmosomes, Plasmodesma

11-Bitkilerde hücreler arası iletişim

Plazmodezma

12-Fotosentez: İnorganik maddelerden organik madde sentezi

Kloroplast

13-Metabolik atıkların depolanması dısa atılması

Vacuole

14-Solunum: Organik maddelerden oksijen kullanarak ATP (Enerji) üretimi

Mitokondri

15-Protein sentezi

Ribozom

16-Hücre osmotik basıncını düşüren

Mitokondri, Ribozom

17-Hücre osmotik basıncını artıran

Kloroplast, Lizozom

18-Çift katlı zar yapıdan oluşur

Kloroplast, Mitokondri

19-Tek katlı zar yapıdan oluşur

ER, Golgi cihazı, Lizozom, Peroksizom, Kofullar

20-Yapısında zar taşımayan organeller

Ribozom, Sentrozom

21-Hücrede madde tasınımında rol alırlar

Mikrotübül, Mikroflament, Motor proteinler, Veziküller, ER

22-Hücrede madde depolanmasında rol alırlar

Koful, ER, Levkoplast, Sitoplazma

23-Yapısında nükleik asit bulundurur

Çekirdek, Mitokondri, Kloroplast, Ribozom

B-Hücresel yapılar ve ilgili görevler

a. peroxisome

Yağların oksidasyonu, fotorespirasyon, hidrojen peroksitin parçalanması

b. microfilament

hücre iskeleti, hücre hareketi, organel hareketi

c. mitochondria

hücresel solunum; Krebs döngüsü, elektron transferi,

ATP sentezi

d. flagella

hareket

e. Çekirdek zarı

Çekirdeği korur ve madde giriş çıkısını düzenler

f. kromatin

yoğun DNA; heterokromatin (etkin olmayan) ve eukromatin (etkin)

g. çekirdek

genetik bölge; hücre süreçlerini kontrol eder

h. çekirdekçik

rRNA sentezi ve ribozom alt birimleri sentezi

I. ribosome

hücresel protein sentezi ; 2 altbirimli (büyük ve küçük)

j. granüllü ER

protein sentezi ve salgısal protein üretim ortamı

k. hücre zarı

Ulaştırma, tanıma ve hücre destek

l. granülsüz ER

Yağ sentezi, karbonhidrat metabolizması ve zararlı maddelerin yıkılması

m. Golgi aygıtı

ER lerden gelen maddelerin aktifleşmesi, birleşmesi, depolama

n. lysosome

Hücre içi sindirim: Autofag ve fagositoz

o. mikrotubule

Hücre iskeleti, sil- kamçı oluşumu, madde ve organel taşıma

s. sentriol

mikrotübül, sil, kamçı oluşumu, hücre bölünmesi

C-Hücre iskelet yapıları ve görevleri

1-Mikrotubul

Tübilinden oluşmuş içi bos tüpsü sarmal yapıda hücre sekli verir destekler, organel hareketi, kromozom hareketi, sil, kamçı ve sentroil oluşumu

2-Mikrofilament

(actin filamentler)

actin monomerlerin iki bükülmüş zincirleri kas kasılma, hücre sekli korumak pseudopodla hücresel hareket, sitoplazma akısı

3-Ara filamentler

Lifli proteinler (keratin) hücreye sekil verir, hücreler arası bağlantıların oluşumu

D- Hücre içi zar sistemi

a. Golgi - ER lerde üretilen maddelerin yağ, protein ve polisakkaritleri kullanılacakları yerlere iletmek için veziküller yapılara aktarır, Bu maddelerin aktifleştirilmesi, Bu  maddelerden karmaşık, bileşiklerin (Glikolipid, liporotein, fosfolipid vb) oluşumu, taşıyıcı-salgı Vezikülleri, Lizozom oluşumu

b. Taşıyıcı vezikül - ER ürünlerini hücre içinde değişik birim ve bölgelere taşıyan organel

c. Çekirdek zarı- İki katlı ve porlu zar yapı; Kalıtsal yapıların(Kromozom-DNA)korunmasını sağlar. Çekirdek plazması ile sitoplazma arasında Maddelerin (mRNA, tRNA, Ribozom alt birimleri, Enzim ve Proteinler)Geçişini kontrol eder

d. Granüllü ER -Taşıdıkları ribozomlarla hücre dışı görev yapan proteinsel (Enzim, Hormon)maddeler, Lizozom ve Peroksizom enzimleri. Hücre zar yapısına katılacak enzimler, reseptörler vb sentezlenmesi, taşınması

e. Granülsüz ER – Taşıdıkları enzimlerle Lipidlerin ve Karbonhidratların sentezi, zarlı maddelerin (toksin, uyuşturucu ve alkol) metaboliz edilmesi; kas hücrelerinde Ca iyonu depolar

f. Salgı veziküllü – Er ve Golgide oluşan zar proteinleri (Taşıyıcı, enzim, reseptör vb), steroid-proteinsel Hormonlar, Hücre dışında rol alan enzimlerin zara taşınması eklenmesi ve ekzositozla dış ortama atılması

g. Hücre zarı - Seçici geçirgen özelliği ile madde Alışverişi, ER ve veziküllerin oluşumu, tanıma, tutunma, koruma

h. Lizozom – Taşıdığı sindirim enzimleri ile hücre içi sindirim; Dış ortamdan hücreye alınan besin ve Mikroorganizmaları sindirmek(Fagositoz),Hücre içinde işlevsiz organel ve makro moleküleri sindirmek(Otofagosom).

E- boşlukları doldurun –

1. ER lerde üretilen maddelerin zar ve diğer hücre yapılarına taşınmasını sağlar

Taşıyıcı veziküller

2. Mitokondrial enzimlerinin bulunduğu iç zar yapı

Krista

3. Hücreler arası bağlanma,tanımlama işlevi yapan glikolipid katman

Glikokaliks

4. Yağların oksidasyon enzimi ve katalaz bulunduran küçük kese eklinde zar yapı

peroksizom

5. Kloroplastlarda klorofil taşıyan kese seklinde zar yapılar

Grana

6. sil veya kamçıların hücreye bağlanma ve hareketinin gerçekleşmesini sağlayan yapı

bazal cisim

7. Çekirdek zarı ve hücre zarı arasındaki sıvı ortam

Sitoplazma

8. Hücrede sekil ve organel konumlarını belirler

Hücre iskeleti

9. Madde, organel taşınması, hücre hareketi ve sitokinezi gerçekleştirir

Mikroflament

10. Bitki hücresinde su, hava, artık madde depolar

koful

F-Endosimbiyoz Teorisini destekleyen kanıtlar

1-Boyutları: mitokondri ve kloroplast bakteri boyutlarına yakındır

2- DNA: mitokondri ve kloroplastta bakteriler gibi dairesel DNA bulunur ve çoğalmaları bakterilere benzer. (mitoz görülmez)

3-Proteinleri: mitokondri ve kloroplastta bakteri benzer taşıyıcı ve zar

proteinleri var. mitokondri ve kloroplast proteini kendi sentezlemek için

mRNA , tRNA ve ribozom taşır.

4-Ribozom özellikleri: mitokondri ve kloroplast ribozomları boyut, kimyasal olarak bakterilere daha yakın yapıdadır ve eukaryot bakteriler gibi antibiyotiklere duyarlılıkları vardır.

5-Zar yapısı: Mitokondri ve kloroplast dış zarları hücre zarı özelliklerinde olup iç zarları özgündür.

Benzer Yazılar