Özel eğitim hizmetleri kurulunca yerleştirilen birey için BEP Geliştirme birimince BEP hazırlanır.
Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Geliştirme Birimi
Madde 63. Özel eğitim ve kaynaştırma uygulamaları yapılan okul ve kurumlarda özel eğitim gerektiren bireyler için, bireyselleştirilmiş eğitim programının geliştirilmesi, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birimi oluşturulur. Bu birimlerin, yakın çevrelerinde birim kurulamayan kurumlardaki özel eğitim gerektiren bireylere de destek eğitim vermesi için hizmet alanları özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından belirlenir.
Bu birim; kurum müdürü veya görevlendireceği müdür yardımcısının başkanlığında, gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmen, aile, özel eğitim gerektiren öğrenci, rehber öğretmen-psikolojik danışman eğitim programları hazırlamakla görevlendirilen öğretmen, özel eğitim gerektiren öğrencinin sınıf öğretmeni veya hazırlanan programın içeriğine uygun branş öğretmeni, gerektiğinde izleme tanılama ve değerlendirme ekibinden görevli bir kişiden oluşur.
Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Geliştirme Biriminin Görevleri
Madde 64. Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birimi başkanı ve üyelerinin görevleri şunlardır:
a)Başkan;
1.Birimi oluşturur, üyeleri belirler, toplantıları planlar,
2.Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirilmesi, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi sürecinde, bireyin gereksinimleri doğrultusunda kurum içi düzenlemeleri yapar,
3.Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirilmesi sürecinde yapılan çalışmaları, değerlendirmeleri izler, gereksinim duyulan araç-gerecin geliştirilmesi veya sağlanması için özel eğitim hizmetleri kurulu ile eş güdümlü çalışır.
b) Gezerek özel eğitim görevi verilen öğretmen;
1.Kurumun olanaklarına ve bireyin gereksinimlerine göre hazırlanan bireysel eğitim planlarını, kaynaştırma uygulamaları yapılan kurumlar ile özel eğitim kurumlarında uygular,
2.Değerlendirme ölçeklerinin geliştirilmesinde görüşünü bildirir,
3.Gerektiğinde bireye, aileye, öğretmene ve kuruma bili verir.
c) Öğretmen;
1.Bireysel eğitim programlarının hazırlanmasında, uygulanmasında ve değerlendirilmesinde etkin görev alır,
2.Planlanan eğitim programlarını uygulamaya dönüştürür,
3.Bireyin gelişimine göre yeni bireysel eğitim programı önerileri hazırlar.
d) Aile;
1.Bireysel eğitim programının geliştirilmesi sürecinde gereksinimleri iletir,
2.Çocuğu ile ilgili hedeflerini ve planlarını belirtir,
3.Eğitim programının uygulanması sırasında çalışmalara etkin bir şekilde katılır, gerektiğinde eğitim araç-gereç desteği sağlar.
e) Özel eğitim gerektiren birey;
1.Bireysel eğitim programlarının hazırlanışı sırasında kendi gereksinim ve isteklerini belirtir,
2.Çalışmalara etkin biçimde katılır,
3.Değerlendirme sonrasında çıkan eğitim önlemi ve yöneltme kararında isteğini belirtir.
f) Rehber öğretmen-psikolojik danışman;
1.Bireyin özel eğitim gereksinimleri doğrultusunda görüşünü belirtir ve bireye rehberlik yapar,
2.Bireyin gelişimini izler.
g) Eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibi;
1.Birey için saptanan destek eğitim hizmetlerinin uygulanmasında rehberlik eder,
2.Bireyin gelişimini okul rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisi ile iş birliği içinde iziler.
h) Eğitim programları hazırlamakla görevlendirilen öğretmen;
1.Bireysel eğitim programlarının hazırlanmasında, uygulandırıl-masında ve değerlendirilmesinde etkin görev alır,
2.Değerlendirme ölçekleri geliştirir. Gereksinim duyulan araç-gerecin geliştirilmesi veya sağlanması için başkan ile eş güdümlü çalışır.
3.Bireyin gelişimine göre yeni bireysel eğitim programı önerileri hazırlar,
4.Gerektiğinde bireye, aileye, öğretmene danışmanlık yapar.
BEP nın uygulanabilmesinin ön koşulları nelerdir?
BEP Geliştirme Birimi’nce hazırlanan BEP;
a) Bireyin gereksinimlerine göre belirlenmiştir.
b) Okul ve aile tarafından karşılıklı kararlaştırılmıştır.
c) Bireyin yaş grubuna özgü etkinlikleri destekler.
d) Bireyin aitlik duygusunu desteklemeye yönelik önlemleri içerir.
BEP Geliştirme Biriminin çalışma ilkeleri nelerdir?
a) Birim üyeleri BEP nın amaç ve hedeflerini gerçekleştirmek için birlikte çalışmaya önem vermelidir.
b) Bireyin güçlü yönlerine ve sahip olduğu yeteneklere odaklanılmalıdır.
c) Birim üyeleri sürekli iletişim içinde olmalıdır.
d) Programlar, her bireyin gereksinimlerini karşılayacak doğrultuda uyarlanmalıdır.
e) Öğretim yöntemleri çeşitlilik oluşturmalıdır.
f) Düşüncede esnek, uygulamada risk almaya açık bir tavırla hareket edilmelidir.
g) Öğretmenlerin ders planları, bireyin BEP nda yer alan amaç ve hedefleri yansıtmalıdır.
h) Öğretimden sorumlu okul personeli bireyin kaydettiği ilerlemeleri izlemelidir.
i) Dönemsel incelemeler, planlı olarak yapılmalıdır.
j) İlgili hizmetler (destek hizmet, destek personel vb.) yöneltme raporunda belirtildiği şekilde verilmelidir.
k) Değerlendirme toplantıları yapılmalıdır.
l) Bireyin programının uygulanabilmesi için özel eğitim gerektiren bireylerin örgütlerinin görüşlerine önem verilir (573 sayılı KHK Mad. 4/h).
m) Birim, bireyin toplum içindeki ortamlara katılımını desteklemek amacıyla öğretimsel düzenlemeler yapmalıdır.
Birim tarafından hazırlanan BEP neleri içerir?
Yerleştirme sonrasında bireyin yerleştirildiği kuruma eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibince hazırlanmış olan ayrıntılı dosyası sunulmuştur. Bu dosyada, bireyin yaşı, yetersizliği, tüm gelişim ve disiplin alanlarında neler yapabildiğini gösteren kaba değerlendirme çizelgesi, bireyin gereksinimleri ve gereksinim öncelikleri, bireyin gereksindiği destek hizmetleri de içeren yöneltme raporu bulunur. Buna göre BEP Geliştirme Birimi;
a) Bireyin evde, okulda ve toplum içinde ne yaptığını,
b) Bireyin istediği ya da gereksindiği şeylerin neler olduğunu,
c) Bireyin şu anda neler yapabildiğini,
d) Öncelik sırasına konulmuş eğitsel gereksinimlerinin gerçekleştirilebilmesi amacıyla en çok bir yıllık uzun dönemli amaçlarını,
“Uzun dönemli amaç, disiplin ve gelişim alanlarında bireyin bir dönemde ya da yıl sonunda ulaşması beklenilen düzeyi ifade eder. Uzun dönemli amaçlar belirlenirken bireyin; geçmiş başarısı, varolan performans düzeyi, tercihleri, amaçların uygulanabilirliği, öğretime ayrılacak süreyi ve gereksinim duyduğu alanlardaki önceliklerini göz önünde bulundurulur.”
e) Bireyin ne tür bir destek hizmetine gereksinme duyduğunu,
f) Birey için hangi koşullarda ne tür ve nasıl düzenlemeler yapmak gerektiğini yazarak BEP i hazırlamış olur.
Birim BEP sürecini izlemek ve ilerlemeyi kaydetmek üzere BEP Bireysel İzleme Çizelgesi oluşturur (Ek 5. BEP Bireysel İzleme Çizelgesi).
B E P UYGULAMASI
BİREYSSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM PLANI (BÖP)
Bireyselleştirilmiş eğitim programının BEP Geliştirme Birimince hazırlanmasından sonra öğretmen tarafından “BÖP” hazırlanır. Bireyselleştirilmiş Öğretim planı (BÖP), BEP nın amaçlarına ulaşılmasında gerekli özel öğretim planlarını içeren uygulama planıdır.
BÖP ya da diğer bir adıyla uygulama planı, bireyselleştirilmiş eğitim programında öngörülen uzun dönemli amaçlara, öğrencinin yerleştirildiği eğitim ortamında ulaşılmasını sağlayan bir doküman olarak da düşünülebilir.
BÖP, uzun dönemli amaçlara ulaşmak için konulan kısa dönemli amaçları, ayrıntılı değerlendirmeyi, öğretimin planlanmasını ve BÖP nın değerlendirmesini içerir. Bu değerlendirme BEP nın bir sonraki uzun dönemli amaçlarının belirlenmesini sağlayacaktır.
A.BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM PLANININ HAZIRLANMASI
Ayrıntılı değerlendirme:
Ayrıntılı değerlendirme; öğrencinin gereksinim önceliklerinin sırası dikkate alınarak ve ölçme araçları kullanılarak gelişim ya da disiplin alanlarında, öğretimin yapılacağı basamağın belirlenmesidir.
Ayrıntılı değerlendirme, ayrıntılı ölçme araçlarının uygulanmasını gerektirir. Ayrıntılı ölçme araçlarının uygulanması sonucunda, öğretimin yapılacağı davranış basamakları ortaya çıkar. Ayrıntılı ölçme araçları öğretmen yapımı ölçü araçlarıdır Bu araçlar önceden karar verilen bir ölçüte göre geliştirilir ve ölçüt bağımlı testler olarak nitelendirilirler. Ölçüt bağımlı ölçü araçları geliştirilirken, öncelikle ele alınan kavram ve becerinin analizi yapılır.
Kavram analizi, bir kavramın ilişkili ve ilişkisiz niteliklerinin belirlenmesi işidir. Beceri analizi ise bir beceriyi daha küçük alt basamaklara ayırma işidir. Beceri analizi, öğretimsel hedeflerin ve ilişkili öğrenme etkinliklerinin belirlenmesinde kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem bir süreci belirli bazı beceri ve parçalara bölerek bireyin daha kolay öğrenmesini amaçlar. Beceri analizinin temeli bütün becerilerin, kendisinden daha küçük parçalara ayrılabildiğine ve dikkatli bir sıralama yapılırsa öğrenmenin daha kolay gerçekleşebileceğine dayanır.
Ölçüt bağımlı testler öğrencinin önceden tanımlanmış kavram ve becerilerde yapabildiklerini belirlemek amacıyla kullanılır. Bu testler, öğrencilerin kavram ve becerilere sahip olma düzeyini verir ve ölçülecek olan davranışı gerçekleştirme durumunu ölçerek değerlendirmeye hizmet eder. Bu tür ölçü araçları ile öğrencinin kavram ve becerilerde yapabildikleri, yaşıtları ile kıyaslanmadan bağımsız olarak değerlendirilir.
Hazırlanan ölçüt bağımlı testler bireysel olarak her bir öğrenciye uygulandıktan sonra öğretimin planlanması aşamasında öğretimin yapılacağı davranış basamaklarına göre öğretim amaçları yazılır.
Kısa dönemli amaçların oluşturulması:
BEP Geliştirme Birimi tarafından hazırlanan bireyselleştirilmiş eğitim programındaki uzun dönemli amaç, müfredat programında yer alan ve öğrencinin gereksinimi olan gelişim ya da disiplin alanında bir dönemde ya da yıl sonunda gerçekleştirebileceği amaçlardır. Bir başka deyişle, özel eğitim gerektiren bireyin yerleştirildiği sınıfın veya grubun yıllık planı hazırlanırken, müfredatın hedefleri doğrultusunda, bireyin eğitim amaçlarının gözetilmesi ve belirtilmesidir.
Uzun dönemli amaçlara göre bireyin daha kısa sürede gerçekleştirebileceği ara basamakların belirlenmesi gerekir. Bu ara basamaklar kısa dönemli amaçlardır. Kısa dönemli amaçlar bireyin bir gün, bir hafta, bir ay ya da bir ünite sonunda hangi performans düzeyine ulaşacağının ölçülebilir ifadelerle yazılmasıdır. Kısa dönemli amaçlar özel eğitim gereksinimi olan bireyin öğretmeni tarafından kısa dönemli planlarında (günlük ve ünite) belirtilmiş olmalıdır. Yönetmeliğin 80.maddesinde de “..ı)Günlük planlarında özel eğitim gerektiren öğrencinin bireysel ve gelişim özelliklerini dikkate alarak, alacağı önlemleri belirtmiş olması, konularına dikkat edilir.” denilmektedir (Ek 6. Günlük değerlendirme çizelgesi ve günlük BÖP örneği).
Kısa dönemli amaçlar, öğretim etkinliklerinin ve değerlendirme yöntemlerinin seçilmesine temel oluştururlar. Bu amaçlar, öğrencinin davranışı olarak tanımlanmalı, göstermesi istenen davranışın hangi koşullar altında gerçekleştirileceği belirtilmeli ve kabul edilebilir davranış için gerekli ölçütlere yer verilmelidir.
Öğretimin planlanması:
Ölçüt bağımlı testlerin uygulanması sonucunda öğretimin yapılacağı davranış basamakları öğretim amaçları olarak belirtilir. Öğretim amaçları öğrencinin hangi davranışı, hangi durum ve koşullarda ve hangi düzeyde yapacağını ifade eden gözlenebilir ve ölçülebilir terimlerle yani davranışsal amaç niteliğinde yazılır.
Öğretimin planlanmasının içeriğini, öğretimin amacı ve öğretimin amaçlarının gerçekleştirilmesinde kullanılacak öğretim süreci oluşturur. Öğretimin amacı, ölçüt bağımlı testlerin uygulanmasından sonra ortaya çıkmıştır. Öğretim süreci ise öğretim yöntem ve araçlarından oluşur. Öğrencinin eğitim gereksinimine ve programın niteliğine göre öğretim amaçlarının gerçekleştirilmesine hizmet edecek yöntem belirlenir, bu yönteme uygun araçlar hazırlanır (Örneğin öğrencinin bir disiplin alanındaki bir davranış basamağına ilişkin öğretim amaçlarının gerçekleştirilmesine hizmet edecek yöntem bireysel çalışma olarak belirlendi ise, bu öğrencinin öğretiminin planlanması sürecinde bu çalışmaya uygun düzenlemeler yapılır ve araçlar geliştirilir).
Öğretimin yöntem ve amaçları belirlendikten sonra bu öğretimin uygulanması için bir takvim oluşturulur. Bireyin bir gün, bir hafta, bir ay ya da bir ünite sonunda hangi performans düzeyine ulaşacağının ölçülebilir ifadelerle yazılması, bir disiplin alanında bir davranışa yönelik öğretimin planlanmasıdır.
B.ÖĞRETİMİN UYGULANMASI:
Bireyselleştirilmiş öğretim planının uygulamaya dönüştürülmesi; belirlenen kısa dönemli amaçlar doğrultusunda, ayrıntılı değerlendirmeyi yaparak ve öğretim yapılacak davranış basamak ya da basamaklarını belirleyip bu basamaklara uygun davranışsal amaçları yazarak, davranışın öğretimine ilişkin yöntem ve araçların belirlenmesi ve öğretimin öngörülen süre içinde gerçekleştirilmesidir.
C. B Ö P DEĞERLENDİRMESİ :
Öğrencinin öğretim süresince ve öğretim sonunda sürekli olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, bireyselleştirilmiş öğretim planlarında yer alan öğretim amaçlarının öğretimi, belirlenen süre içerisinde tamamlandıktan sonra, BÖP nda belirlenmiş olan öğretim amaçlarının ne kadarının öğrencide gerçekleştiği, ölçüt bağımlı testlerde öğretim yapılacak davranış basamak ya da basamaklarının kazanılıp kazanılmadığına bakılarak, değerlendirilir. Öğretmen, öğrencilerinin BÖP nda yer alan her bir kısa dönemli amaçla ilgili olarak ilerleme değerlendirmesini yapmalı ve kaydetmelidir (Ek 6. Günlük değerlendirme çizelgesi ve günlük BÖP örneği).
İlerlemelerin değerlendirilmesiyle, öğrencinin gerçekleştirdiği öğretimsel amaçlara göre ve önceden belirlenmiş kısa dönemli amaçların sırasına uygun yeni öğretimsel amaçlar belirlenir.
Öğretimin uygulanması için öngörülen süre içerisinde öğretmen davranışın öğretimine ilişkin değerlendirmeler yapacaktır. Bu değerlendirmeler sonucunda, öğrencinin ilerleme kaydedememiş olduğu belirlenmişse, öğretmen öğretimin gerçekleştirilmesini sınırlandıran ya da engelleyen nedenleri değerlendirerek, BEP geliştirme birimine raporlaştırarak sunmak üzere, kaydedecektir. Bu nedenler şöyle sıralanabilir:
1.Öğrenciden kaynaklanan nedenler;
Öğrencinin uzun süren bir sağlık sorunu yaşaması, uyumunu güçleştiren psikolojik sorununun olması ve bu sorunlara çözüm getirebilecek uzman desteğinin,yazılı başvurulara rağmen bulunamamış olması vb.
2.Öğretimin planlanması ile ilgili nedenler;
Uygun ölçüt bağımlı testlerin geliştirilmemiş olması, kısa dönemli amaçların uygun seçilmemiş olması, belirlenen öğretim yöntem ve tekniklerinin uygun olmayışı, belirlenen araç-gerecin sağlanamaması vb.
3.Ortamdan kaynaklanan nedenler;
Özel eğitim gereksinimi olan bireyin eğitim gereksinimine uygun ortam düzenlemelerinin yapılmamış olması vb.
4.Destek hizmetleri ile ilgili nedenler;
Yöneltme raporunda belirlenmiş olan destek hizmetlerin ortamda sağlanamamış ya da yetersiz sağlanmış olması vb.
5.Anne-babanın öğretim sürecindeki yeri ile ilgili nedenler;
Anne-babanın öğrenci ile evde yapması gereken, öğretmen tarafından bildirilmiş çalışmaları yapmamış olması vb.
6.Yatılı kurumlarda grup ve etüt öğretmenliği ile ilgili nedenler,
Özel eğitime gereksinimi olan bireyin yerleştirilmiş olduğu yatılı kurumda, BÖP sürecinde anne babanın vereceği eğitim desteğinin grup ya da etüt öğretmenlerince desteklenmemiş olması vb.
Öğretimin uygulanmasında ilerlemeyi değerlendiren öğretmen, bu değerlendirmesini raporlaştırarak, BÖP değerlendirme raporu olarak birime sunacaktır. İlerlemeyi engelleyen ya da sınırlandıran yukarıdaki nedenler varsa, bunu raporunda belirtecektir.
Aile Görüşme Formu
Bu form çocuğunuzun değerlendirilmesine katkıda bulunmanıza yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır. Sıralamayı değiştirebilir ya da önemli bulduğunuz yeni şeyleri ekleyebilirsiniz. Bununla birlikte, size önerilen başlıkları kullanmanızda yarar vardır.
A.İLK YILLAR
1.Çocuğunuzun ilk yılları konusunda bize yardımı olabilecek neler anımsıyorsunuz? 2.Bir bebek olarak nelerden hoşlanırdı?
3.O zaman kaydettiği ilerlemelerden hoşnut muydunuz?
4.Bir şeylerin yolunda gitmediğini ilk ne zaman hissettiniz?
5.O zaman ne oldu?
6.Kimden ne tür öneriler ve yardımlar aldınız?
B.ÇOCUĞUNUZUN ŞU ANKİ DURUMU
1.Genel sağlığı: Yeme ve uyku alışkanlıkları, genel durumu, okula devamsızlığı, öksürük, soğuk algınlığı gibi küçük sağlık sorunları, ciddi sağlık sorunları;kazalar, hastanede geçirilen süre, uygulanan özel diyet, genel belirtiler; yorgunluk, kullanılan ilaçlar, sigara, içki gibi alışkanlıklar
2.Bedensel beceriler: Yürüme, koşma, tırmanma, bisiklet sürme, futbol ya da başka sporlar, resim yapma, lego oyunları, ev yaşamı ile ilgili araç-gereç kullanma
3.Yaşam becerileri: Kişisel bağımsızlık düzeyi; giyinme, yatak toplama, odasını düzenli tutma, günlük rutinle başa çıkma, parasının hesabını yapma, genel bağımsızlık durumu.
4.İletişim: Konuşma düzeyi, açıklama, insanları ve olayları betimleme, evden- okula ve okuldan-eve bilgi iletimi, sohbetlere katılma, telefonu kullanma.
5.Evde oyun ve öğrenme: Zamanını nasıl geçirdiği; TV seyretme, bilgi edinmek için okuma, hobiler, konsantrasyon, paylaşma.
6.Dışarıdaki etkinlikler: Spor etkinliklerine katılım, sosyal etkinliklere ve ortamlara katılım, bu tür ortamlara ve etkinliklere katılımdan ötürü mutlu olma.
7.İlişkiler: Evde ve dışarıda anne-babayla, kardeşlerle, arkadaşlarla, diğer yetişkinlerle.
8.Evdeki davranışlar: İşbirliği, paylaşım, istenilenleri dinleme ve yerine getirme, evde yardım davranışı, yardım etmeyi önerme, ailenin günlük rutinine ve kurallarına uyma, iyi ve kötü ruh halleri; somurtma, huysuzluk, gösterişçi, sevecen.
9.Okulda: Diğer çocuklarla ve öğretmenlerle ilişkiler, okuma, yazma, sayma ve okuldaki diğer etkinliklerde kaydettiği ilerlemeler, okul çocuğunuza nasıl yardım etti ya da etmedi, çocuğunuzun okul çalışmalarına yardım etmeniz istendi mi, istendiyse sonuç ne oldu, çocuğunuz okuldan hoşlanıyor mu, çocuğunuzun okulla ilgili kolay ya da zor bulduğu şeyler.
C.GENEL GÖRÜŞLERİNİZ
1.Çocuğunuzun özel eğitim gereksinimleri neler?
2.Bunlar en iyi biçimde nasıl karşılanabilir?
3.Çocuğunuzun aynı yaş grubundan diğer çocuklarla farklılıkları neler?
4.Çocuğunuz neleri yapmaktan hoşlanıyor?
5.Çocuğunuzun iyi yaptığı şeyler neler?
6.Çocuğunuz nelerden kaygılanıyor? Güçlüklerin farkında mı?
7.Çocuğunuzla ilgili sizin kaygılarınız neler?
8.Vermeyi istediğiniz başka bilgi var mı?
a. Aileniz hakkında çocuğunuzu etkilemiş olabileceğini düşündüğünüz önemli olaylar?
b. Başkalarının çocuğunuz hakkında söyledikleri?
9.Kiminle daha fazla bağlantı içinde olmayı istersiniz?
10.Çocuğunuzun gereksinimlerinin ailenizi bir bütün olarak nasıl etkilediğini düşünüyorsunuz?
0 yorum:
Yorum Gönder