Zamirler Türkçe Ders Notu 4. Sınıf Konu Özeti

ADLARIN YERİNE KULLANILAN SÖZCÜKLER (ZAMİRLER / ADILLAR)

ZAMİR: Kendileri isim olmadığı halde ismin yerini tutan sözcüklere zamir denir.

A ) KELİME HALİNDEKİ ZAMİRLER

1. Şahıs ( Kişi ) Zamirler: İnsan isimlerinin yerine kullanılan zamirlere şahıs ( kişi ) zamirleri denir. Kişi zamirleri üç tekil, üç çoğul olmak üzere altı tanedir. “Ben, sen, o, biz, siz, onlar”       “Kendi” sözcüğü de kişi zamiridir.

TEKİL KİŞİLER

Söz söyleyen                 1. Tekil Kişi                   Ben ( Kendim )              

Söz söylenen                 2. Tekil Kişi                   Sen (Kendin )

Sözü edilen                    3. Tekil Kişi                   O   ( Kendi )

ÇOĞUL KİŞİLER

Söz söyleyenler             1. Çoğul Kişi                   Biz ( Kendimiz )

Söz söylenenler             2. Çoğul Kişi                   Siz ( Kendiniz )

Sözü edilenler                3. Çoğul Kişi                   Onlar ( Kendileri )

ÖRNEK:   

Bunu sen istedin.                      

Bu oyunu biz kazanırız.            

Bu işin sorumlusu onlardır.                        

Kendi düşen ağlamaz.

2. İşaret Zamirleri: Varlıkların yerini işaret yoluyla tutan zamirlerdir. “ Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar”

Tekil        Çoğul                 

Konuşana yakın olanın yerine                   Bu          Bunlar                                     

Konuşana biraz uzak olanın yerine            Şu          Şunlar                                     

Konuşandan çok uzak olanın yerine          O           Onlar                                      

Örnek:      

Bunu cebine koyar mısın ?

Şunu çekmeceme kim koydu?

Onları temizleyip verebilirsin

Şunlar, en sevdiğim eşyalarımdır.

“Bu, şu, o”  sözcükleri bir ismin önüne gelerek, o ismi işaret yoluyla gösterirse işaret sıfatıdır. Bir ismin yerini tutarsa işaret zamiri denir.

Örnek:   Bu filmi çok severim.      Bunu, çok severim. 
              İşaret Sıfatı                     İşaret Zamiri    

                

Şu çocuk çok cömerttir.            Şu,çok cömerttir.
İşaret Sıfatı                              İşaret Zamiri

“ O “ ve “ Onlar” sözcükleri hem işaret hem de kişi zamiri olarak kullanılabilir. Bu sözcükler, insan isimlerinin yerini tutarsa kişi, insan dışındaki varlıkların yerine kullanılırsa işaret zamiridir.

Örnek:   O, çok çalışkan bir çocuktur.                 O, en sevdiğim şemsiyemdir.
              Kişi Zamiri                                                     İşaret Zamiri     

          Onlar, en samimi arkadaşlarımdır.            Onları, kitabın arasına koydum.
              Kişi Zamiri                                                     İşaret Zamiri

3. Belgisiz Zamirler:  Yerlerini tuttukları varlığı kesin olarak belirtmeyen, hangi ismin yerine kullandıkları tam olarak belli olmayan zamirlere belgisiz zamirler denir.   ” Bazısı, bazıları, biri, birileri, kimi, çoğu, hepsi, tümü, herkes vb.”

Örnek:

Geziye diğerleri de gelecek.            Bu soruyu biri çözsün.              

Bazıları, derslerine çalışmıyor.         İnanın, hepinizi çok özledim.

Belgisiz zamirler, belgisiz sıfatların “ –ı, -i, -u, -ü” eklerini almış biçimleridir. Belgisiz sıfatlar, çekim eklerini almazken, belgesiz zamirler; iyelik, hal ve çoğul eklerini alabilirler.

Örnek:    

Birkaç öğrenci, okula geç geldi.                 Bazı arkadaşlarımla anlaşamıyorum.
Belgesiz Sıfat                                              Belgesiz Sıfat

Birkaçı, okula geç geldi.                            Bazılarıyla anlaşamıyorum.
Belgisiz Zamir                                             Belgesiz Zamir

4. Soru Zamirleri: İsimlerin yerlerini, soru yoluyla tutan zamirlere soru zamirleri denir. “ Kim, ne, hangisi, nerede, kaçı, kaçıncısı vb. “

Örnek:                    

Seçimi kim kazanacak?                              O adam, sana ne söyledi.           

Bu kalemlerden hangisi daha güzel?           Öğrencilerden kaçı derse girmedi?            

Sen nerede oturuyorsun ?                          Yüzme yarışmasında kaçıncı oldun ?

B ) EK HALİNDEKİ ZAMİRLER:

1. İlgi Zamiri: İsimlerin yerini tutan “-ki” ekine ilgi zamiri denir. Kelimeye bitişik yazılır. Zamire “ –ki “ eki eklenir.

Örnek:     

Oya’nın kalemi mavi, Ayşe’nin kalemi kırmızıdır.

Oya’nın kalemi mavi, Ayşe’ninki kırmızıdır.

Yukarıdaki cümlelerde “ Ayşe “ adına eklenen “-ki”, cümlede daha önce geçen “ kalem” isminin yerini tutmuştur. Bu nedenle ilgi zamiridir.

“-ki “ eki aynı zamanda sıfat türetir. İlgi zamiri olan “–ki ” ile karıştırılmamalıdır.

Örnek:

Kapıdaki paspas kaybolmuş.            Kapıdaki kaybolmuş.
       Sıfat türeten “ –ki”                       ilgi zamiri                                 

  

Elindeki vazoyu yere düşürdü.         Elindekini, yere düşürdü.
sıfat türeten “-ki “                            ilgi zamiri

2. İyelik ( Sahiplik / Aitlik ) Zamiri: İsim veya isim soylu kelimelerin sonuna eklenerek onların kime veya neye, kaçıncı kişiye, ait olduğunu belirten eklere iyelik zamiri denir.

                                                   

Örnek:   

Ev ( Evin kime ait olduğu belli değil )                

Evim ( Benim evim )                               

             

TEKİL ŞAHISLAR                                   ÇOĞUL ŞAHISLAR

(Benim) kalem – im      kalemim            (Bizim)     kalem – imiz              kalemimiz

(Senin)  kalem –in       kalemin              (Sizin)      kalem –iniz                kaleminiz

(Onun)  kalem –i       kalemi                  (Onların)   kalem – leri              kalemleri

Benzer Yazılar