Cumhuriyet'in Temel Organları, 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Notları

CUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI:
Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin temel görevleri vardır. Devletin bu temel görevlerini yerine getirmesi için üç temel organ oluşturmuştur. Bunlara yasama, yürütme ve yargı organlarıdır.

Yasama Organı:
"Yasama" kanun yapma demektir. Anayasamızda yasama görevi Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) verilmiştir. TBMM millet tarafından seçilen 550 milletvekilinden oluşur. Milletvekili seçimleri 5 yılda bir yapılır.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin Görev ve Yetkileri:

• Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak.
• Bakanlar Kurulunu ve bakanları denetlemek.
• Para basılmasına ve savaş ilânına karar vermek.
• Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak.
• Genel ve özel af ilânına karar vermek

Yürütme Organı:
Yürütme, kanunlara uygun bir şekilde ülkenin yönetilmesi demektir. Anayasamıza göre yürütme görevi Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kuruluna aittir. Bakanlar Kurulunun başkanı başbakandır. Cumhurbaşkanı:

Cumhurbaşkanı devletin başıdır. Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil eder.

Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilir. Görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi için yirmi milletvekilinin yazılı teklifi gerekir.

Cumhurbaşkanının Görevlerinden Bazıları Şunlardır:  

• Kanunları yayınlamak,
• Kanunları tekrar görüşülmek üzere TBMM'ye geri göndermek veya Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunmak,
• Başbakanı atamak ve istifasını kabul etmek, başbakanın teklifi üzerine bakanları atamak ve görevlerine son vermek.
• Milletler arası antlaşmaları onaylamak ve yayımlamak,
• Genelkurmay Başkanını atamak,
• TBMM adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil etmek.
• Yükseköğretim kurulu üyeleri ile üniversite rektörlerini seçmek,
• Yüksek yargı organlarının üyelerinin bir kısmını ya da tamamını seçmek.

Bakanlar Kurulu:
Bakanlar Kurulu, başbakan ve bakanlardan kurulur.

Başbakan:
Cumhurbaşkanınca, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri arasından (genellikle seçimlerde en çok oyu almış siyasi partinin genel başkanı) atanır. Bakanlar Kuruluna başkanlık eder. Bakanlıklar arasında işbirliğini sağlar:

Bakanlıklar:
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından Başbakanca seçilir ve Cumhurbaşkanınca atanır.

Her bakan, başbakana karşı sorumlu olup ayrıca kendi yetkisi içindeki işlerden ve emri altındakilerin eylem ve işlemlerinden sorumludur.

NOT: Bakan olabilmek için milletvekili olma şartı olmamasına rağmen, başbakan olabilmek için milletvekili olma şartı vardır.

Yargı Organı:
Devletin yargı görevi, anayasamıza göre bağımsız mahkemelerce yürütülür. Mahkemeler bağımsızdır.

Hiçbir organ, makam, kurum veya kişi yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere;

Emir ve talimat veremez, Genelge gönderemez, Tavsiye ve telkinde bulunamaz. Yasama ve yürütme organları da, mahkeme kararlarına uymak zorundadır.

Ülkemizde görev yapan yüksek mahkemeler şunlardır:

• Anayasa Mahkemesi
• Yargıtay,
• Danıştay
• Askeri Yargıtay
• Askeri Yüksek İdare Mahkemesi
• Uyuşmazlık Mahkemesi
• Sayıştay 

Tüm "Bir Ülke Bir Bayrak" Konu Özetleri İçin Tıklayınız

Benzer Yazılar