Ölçeklerine Göre Haritalar 6.Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Notları

II. ÖLÇEKLERİNE GÖRE HARİTALAR

A) Büyük ölçekli Haritalar

Büyük ölçekli haritalarda, yeryüzü şekilleri daha az küçültülerek düzleme aktarıldıkların­dan daha fazla ayrıntı gösterirler.

1- Plan: Ölçekleri 1/20.000'e kadar olan haritalardır. Planların ayrıntı gösterme gücü daha fazladır.

2- Topografya haritaları:

Ölçekleri 1/20.000 ile 1/200.000 arasında olan haritalardır.

B)  Orta Ölçekli Haritalar

1/200.000 ile 1/500.000 arasında değişen haritalardır. Duvar haritaları orta ölçekli haritalardır.

C)  Küçük Ölçekli Haritalar:

Ölçekleri 1/500.000'den daha küçük olan haritalardır. Atlaslar küçük ölçekli haritalardır.

 Büyük ve Küçük ölçekli haritalar arasındaki fark

Büyük Ölçekli Haritalar	Küçük Ölçekli Haritalar
Paydası küçüktür.	Paydası büyüktür.
Küçültme oranı azdır.	Küçültme oranı fazladır.
Ayrıntısı fazladır.	Ayrıntısı azdır.
Hata oranı azdır.	Hata oranı fazladır.
Daha küçük alanları gösterir.	Daha geniş alanları gösterir.
Aynı alan çizildiğinde harita alanı daha büyük olur.	Aynı alan çizildiğinde harita alanı daha küçük olur.

ÖLÇEK: Haritadaki küçültme oranına ölçek denir. Ölçek, harita uzunluğu ile gerçek uzunluğun birbi­rine oranıdır. Bir haritanın ölçeği iki şekilde göste­rilir.

Kesir Ölçek: Haritalarda uygulanan küçültme oranı ke­sirle ifade edilir. Kesir ölçekte pay daima 1 ile gösterilir. 1/100 000, 1/2 000 000 gibi paydadaki sayı, çizimin ne kadar küçültüldüğünü ifade eder.

Kesir ölçeklerde, ölçek ile ölçek paydası arasında ters orantı vardır. Ölçeğin paydası bü­yüdükçe ölçek küçülür, ölçek paydası küçüldükçe ölçek büyür.

Çizgi Ölçek:  Küçültme oranının çizgi şeklinde gösteril­diği ölçeklerdir. Eşit aralıklara bölünmüş olan çiz­gi üzerinde, aralıkların gerçekte ne kadar uzaklı­ğa eşit olduğu belirtilir.

	20		0		20		40		60		80 km
				1cm

Yukarıda verilen ölçekte, haritadaki 1 cm'lik uzunluk, arazide 2 000 000 cm'yi yani 20 km'yi göstermektedir.

Haritalarda genellikle çizgi ve kesir ölçek birlikte kullanılır. Çizgi ölçek, kesir ölçeğe göre daha kullanışlıdır. Bunun nedeni harita, fotoğraf veya fotokopi ile küçültülüp büyütülse de çizgi öl­çeğin gösterdiği uzunlukların değişmemesidir. Çünkü bu işlem sırasında çizgi ölçek de aynı oranda küçültülmüş veya büyütülmüş olur.

Ölçeklerin Dönüşümü Konu Anlatımı İçin Tıklayınız

Harita Bilgisi Konu Anlatımı İçin Tıklayınız

Kullanım Amaçlarına Göre Haritalar Konu Anlatımı İçin Tıklayınız

Yeryüzünde Yaşam Ünitesi Ana Sayfası İçin Tıklayınız

Benzer Yazılar