Hayati Toprak Besler 4.Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Notları

 Hayatı Toprak Besler

·     Yer kabuğunun en üst katmanına toprak denir.

·     Yeryüzünde bulunan kayaçlar mekanik ve kimyasal etkenlerden dolayı parçalanır. Kopan parçalar da zamanla ufalanır ve böylece toprak katmanını oluştururlar.

Mekanik Etmenler

·         Gece gündüz arasındakiğ sıcaklık farkları

·         Yağmur sularının kayaçlar içine sızması ile oluşan genleşme ve büzüşmeler

·         Seller ve akarsular kaya ve taş parçasını sürükleyerek götürür. Birbirine çarparak ufalanmış olurlar.

·         Şiddetli esen rüzgâr tabiattaki taş ve kaya parçalarını birbirine çarpışştırarak ufalanmasına neden olurlar.

·         Bitki köklerinin kayalar arasına girerek onları yarması ile kayalar parçalanır.

·         Kayaların parçalanmasına etken olan bir başka unsur da insandır.

Kimyasal Etkenler

·      Yağmur suyundaki kimyasal maddeler kayaların içine girerek kayaları aşındırır, eritir ve ufalanamsına neden olur.

·      Toprak, çeşitli bitki ve hayvan atıklarının çürüyüp ufalanan kaya parçalarının arasına karışmasıyla oluşur.

·      Toprağın içerisinde gözle görülemeyecek kadar küçük canlı hava mineraller bulunmaktadır.

Toprak Türleri

·      Toprak yapısı yeryüzünün her yerinde aynı değildir.

·      Toprağın renk yapı gözeneklik ve içerisinde madde yoğunluğuna göre çeşitleri vardır.

1.      Killi toprak:

·    Gri renklidir.

·    Yapısında kil miktarı çoktur.

·    Su geçirgenliği çok azdır.

·    Kil suyu emer ve şişer suyun alt tabakaya geçmesini engeller.

·    Kuruduğunda sert bir yapıya dönüşür.

·    Tarıma elverişli bir toprak değildir.

2.      Kumlu toprak:

·         Açık renklidir.

·         Suyu ve ısıyı çabuk geçirir.

·         Kolay işlenir.

·         Tarıma elverişli değildir.

3.      Humuslu toprak:

·         Kahverengidir.

·         İçerisinde çeşitli ölü bitki ve hayvanların parçalanması sonucu oluşan atık maddeler vardır.

·         Atık maddeler bitkilerin yaşayabilmesi için toprağı zenginleştirir.

·         Humuslu toprak en verimli topraktır ve kolay işlenir.

4.      Kireçli toprak:

·         İçerisinde kreç miktarı fazladır.

·         Bitki ve hayvan atıklarının çürümesini hızlandırır.

·         Verimsiz topraktır.

Toprak Neden Çok Değerlidir?

·         Tüm canlıların besin kaynağı bitkilerdir.

·         Hayvanların yediği otlar, insanların yediği sebze ve meyveler toprakta yetişir.

·         Toprak olmazsa bitkiler de olmaz canlılar da olamazlar.

·         Kıtlık başlar aç kalırız ve de yok olmaya başlarız

·         Toprak birçok canlının da aşam alanıdır.(solucan, böcek…)

·         Bu nedenle toprak canlıları hayatlarını sürdürebilmesi en az hava, su ve güneş kadar önemlidir.

·         Tabiatta toprağın oluşumu çok uzun sürede gerçeklerşir. Bir avuç toprak binlerce senede oluşur.

·         Bu kadar zor oluşan ve de bizim için çok kıymetli olan bu varlığı korumamız gerekmektedir.

Benzer Yazılar