Yurdumuzdaki ekonomik faaliyetleri inceleyelim:
TARIM
A. TAHILLAR:
BUĞDAY:
Orta kuşakta yarı kurak iklim
bölgelerinde yetişen ve ülkemizde en yaygın üretilen ürünüdür.
Ø
İlkbahar döneminde
filizlenmek ve büyümek için yağış, yaz döneminde ise olgunlaşmak için kurak ve sıcak
bir ortam ister.
Ø
Kışların aşırı soğuk
geçmediği yerlerde sonbaharda, Doğu Anadolu'nun soğuk yerlerinde ilkbaharda
ekilir.
Ø
Türkiye'de en fazla üretim İç Anadolu
Bölgesi'nde yapılır.Konya, Ankara ve Adana ise ilk üç sırayı paylaşır.
Ø
Karadeniz kıyılarında
yazların yağışlı geçmesinden, Doğu Anadolu'nun yüksek yerlerinde ise yazların
serin geçmesinden dolayı üretilemez.
ARPA:
Türkiye'de buğdaydan sonra en çok
üretilen tahıl ürünüdür.Buğdaya göre, biraz daha soğuk ve kurak şartlarda ve
nispeten mineral oranı az olan topraklarda yetişir. Buğdaya göre, daha kısa
sürede olgunlaşır, bu nedenle buğdayın yetişmediği Erzurum-Kars platolarında
200-2200 m yüksekliğe kadar yetişebilir. Üretim alanları genelde buğday ile
paralellik gösterir.Ülke üretiminin yarıya yakın kısmını iç Anadolu Bölgesi
karşılar.
ÇAVDAR:
Tahıllar içerisinde soğuğa en
dayanıklı olanıdır. Bu nedenle, buğday ve arpanın yetiştirilemediği serin ve
yüksek yerlerde de yetiştirilebilir.
Ülkemizde en çok, İç Anadolu ve Doğu Anadolu
Bölgeleri'nde üretilir.
YULAF:
Yulaf, sıcak ve kurak şartlarda
üretildiği gibi, serin bölgelerde de yetişebilir.Daha çok bisküvi ve yem
sanayinde kullanılır.Ülkemizde daha çok İç Anadolu ve Doğu Anadolu
Bölgeleri'nde üretilir.
MISIR:
Yaz döneminde yağış alan veya yaz döneminde sulama yapılan
yerlerde yetiştirilir. En uygun
iklim, yaz yağışlarının olduğu Karadeniz iklimidir. Ancak Karadeniz Bölgesi'nde ekonomik değeri yüksek olan çay ve fındık üretimi daha yaygın
olduğu için mısır üretiminde, Akdeniz
Bölgesi ilk sırada yer alır.
Mısır bitkisi günümüzde; yemeklik
mısır özü yağı, çerezlik ve hayvan yemi
olarak kullanılır.
ÇELTİK:
Yetişme süresi boyunca yüksek nem
(yağış) ve sıcaklık isteği vardır. Türkiye'de üretim, genelde akarsu boylarında
yaygındır. Orta Karadeniz Bölümü'nde Samsun, Çorum, Kastamonu dolaylarında,
akarsu kenarlarında yetiştirilir
B. BAKLAGİLLER
MERCİMEK:
Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma
döneminde sıcak ve kurak iklim ister. Her türlü toprak koşullarına
dayanıklıdır. Ülkemizde kırmızı mercimek en fazla Güneydoğu Anadolu
Bölgesi'nde(%95), yeşil mercimek ise İç Anadolu Bölgesi'nde
(%75) üretilir. nohut:
Yarı kurak iklim şartlarında
yetişebilen nohut, en fazla İç Anadolu, Akdeniz, İç Ege ve Güneydoğu Anadolu
Bölgesi'nde üretilir. Baklagiller içerinde en fazla üretim miktarına sahiptir.
FASULYE:
Yüksekliği 2000 metreyi aşmayan ve
yaz döneminde sulanabilen tüm sahalarda yetiştirilir. En önemli yetişme
alanları, kıyı bölgelerimizdeki ovalardır.İç bölgelerimizde ise, akarsu
boylarındaki bahçelerde yetiştirilir.
C. SANAYİ BİTKİLERİ:
ÇAY:
Her mevsim bol yağışlı, ılıman iklim
koşullarında tarımı yapılır. Türkiye'deki çay üretiminin tamamını Karadeniz
Bölgesi karşılar. Doğu Karadeniz'de Rize ve çevresi en önemli çay üretim
merkezidir.
Ülkemiz çay üretiminde dünyada
beşinci sıradadır. Üretilen çayın önemli bir kısmı yurt dışına ihraç edilir.
TÜTÜN:
Yetişme döneminde nem ve yüksek
sıcaklığa ihtiyacı olan bir bitkidir.Kıraç(tuzlu) toprakları seven, yetişme
döneminde nem ve yüksek sıcaklığa ihtiyacı olan bir bitkidir.
Ülke üretiminin yaklaşık %56'sı Ege
Bölgesi'ndeki Manisa, İzmir, Denizli, Muğla ve Uşak gibi illerde yapılır.
Tütün üretiminde Ege Bölgesi birinci sıradadır.
Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde de
yetiştirilir.
PAMUK:
Pamuk yetiştirmek için; su geçiren
toprak, yüksek sıcaklık, büyüme döneminde bol su, olgunlaşma ve hasat döneminde
kuraklık gibi şartlar gerekir.
Ülkemiz dünyada önde gelen pamuk
üreticilerindendir.
Yurdumuzda en çok pamuk üretimi;
Kıyı Ege ovalarında, Çukurova, Hatay, Kahramanmaraş ovalarında üretilir. GAP
ile birlikte pamuk tarımı Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde hızla gelişmektedir.
Pamuk ülkemizde tekstil, yağ ve yem
sanayisinin önemli bir ham maddesidir.
ŞEKER PANCARI:
Ülkemizde şekerpancarı üretimi, 1926
yılında Uşak ve Alpullu şeker fabrikalarının yapılmasıyla başlamıştır.
Şekerpancarının fazla sıcaklık isteği yoktur. Ancak, yetişme ve ürün verme
döneminde tabandan sulanması gerekir. Üretimi en fazla İç Anadolu Bölgesi'nde
yapılır. Daha sonra Orta Karadeniz, Marmara, Doğu Anadolu ve İç Ege
Bölgeleri'nde üretilir.
KETEN- KENEVİR:
Tropikal(sıcak)
bölgelerin bitkisi olan keten- kenevirin liflerinden keten kumaşı ve kot bezi
yapılır. Ayrıca kenevir tohumundan, yağ çıkarımında faydalanılır. Keten-
kenevirden uyuşturucuda yapıldığından üretiminde devletin kontrolü vardır.
Keten - kenevir üretimi daha çok, batı Karadeniz'deki Kastamonu, Sinop ve
Zonguldak çevresinde tarımı yapılır. Ülkemizde keten- kenevir üretiminin
yaklaşık %80'i Karadeniz Bölgesi'nden karşılanır.
HAŞHAŞ:
Uyuşturucu yapımında
kullanılmasından dolayı, devletin denetimi altında, sınırlı alanlarda ve az
miktarlarda yetiştirilen bir bitkidir. Ülkemizde üretim, İç Ege'deki Afyon,
Uşak, Kütahya, Denizli illerinde üretilir.
D. YAĞ BİTKİLERİ
AYÇİÇEĞİ:
Ayçiçeği, halk arasında günebakan,
gündöndü ve gün çiçeği olarak da bilinir.
Ilıman iklim ve yağışlı bir ortam
ister. Yurdumuzda en fazla Marmara Bölgesi'nde yetiştirilir.
Yurdumuzda en çok ayçiçeği:
Ø
Marmara Bölgesi Karadeniz Bölgesi ve İç
Anadolu Bölgesi'nde yetişir.
Yemeklik sıvı yağ, sabun ve yağlı
boya yapımında kullanılır. Bitkisel yemeklik yağlarımızın yaklaşık yarısı
ayçiçeğinden karşılanır. Ayrıca yağı çıkarıldıktan sonra kalan küspesi de
hayvan yemi olarak kullanılır. Ayçiçeği tohumları ülkemizde yaygın bir şekilde
çerez olarak tüketilmektedir.
ZEYTİN:
Akdeniz iklimin doğal
bitkilerindendir. Soğuğa karşı hassas olduğundan, kışları ılık geçtiği ve don
olaylarının görülmediği yerlerde tarımı yapılır.Akdeniz ikliminin hakim olduğu
tüm bölgelerde yetiştirilir.
Zeytin üretiminde Ege Bölgesi birinci sıradadır.
Diğer çok üretimi yapılan bölgemiz ise Marmara Bölgesi'dir. Akdeniz iklimi etkisi altındaki Güney Marmara
kıyılarında da yetiştirilir.Özellikle Gemlik zeytinleri ülkemizde en kaliteli
sofralık zeytinlerini oluşturur.
SOYA FASULYESİ:
Yağı insan beslenmesinde, unu ise
yem olarak kullanılan soya, en çok Akdeniz Bölgesi'nde yetiştirilir.
Yetiştirme devresi kısa olduğundan ikinci ürün olarak elde edilir.
SUSAM:
Ilıman iklim bölgelerinde tarımı
yapılmaktadır. Türkiye'de Marmara, Ege, Akdeniz; Güneydoğu Anadolu Bölgeleri
gibi sıcak yerlerde yetiştirilir.
YER FISTIĞI:
Meyveleri toprak içinde olgunlaşır.
Sıcak ve nemli iklim şartlarında tarımı yapılır.
Ülkemizde en çok Akdeniz
Bölgesi'nde yetiştirilir.
E. YEM BİTKİLERİ:
Yonca, yulaf, fiği, burçak ve
korunga gibi bitkilere yem bitkileri adı verilir. Türkiye'de ahır
hayvancılığının gelişmesi ve et üretiminin artmasında yem bitkilerinin ayrı bir
önemi vardır.
Daha çok Ege, Akdeniz, ve Marmara
bölgelerinde üretilen yem bitkileri fabrikalarda işlenerek kullanıma hazır hale
getirilir.
SEBZECİLİK
Türkiye'de hemen hemen her türlü
sebze yetiştirilmektedir. Sebze tarımı, tahıllardan farklı olarak sulama
isteyen ve yoğun emek harcanarak üretilen ürünlerdir. Ayrıca kışın seracılık
sayesinde üretimi kesintiye uğramaz. Sebze üretiminde ilk sırayı Akdeniz
Bölgesi alır.
Turfanda sebzecilik ise; bir mevsim başı üretim faaliyetidir. Bazı sebze ve
meyvelerin, açık hava koşullarında erkenden yetiştirilip pazarlanması esasına
dayanır.
KARPUZ:
Karpuz yüksek sıcaklık isteyen bir
tarım ürünüdür.Diyarbakır, karpuzuyla ünlü bir ilimizdir.
Karpuz daha çok Diyarbakır ve Adana
çevresinde üretilir.
MEYVECİLİK:
FINDIK:
Kış sıcaklığının 5-6 0C,
yaz sıcaklığının da 20-25 0C olduğu ve yıllık1000- 1500 mm yağış
alan, ılıman ve serin iklim bölgelerinde yetişir. Don olayı ve yaz kuraklığı
verimi düşürür.
Ülkemizde fındık tarımı, Karadeniz
kıyılarında yaygındır. Özellikle Ordu, Giresun ve Trabzon illeri üretimin
yarısından çoğunu sağlamaktadır.daha sonra, Bolu ve Zonguldak illeri gelir.
Karadeniz bölgesi toplam fındık üretiminin %83 'ünü karşılar. Türkiye dünya
fındık üretim ve ticaretinin yaklaşık %70-75'ini karşılamaktadır. Son yıllarda
fındık yağı üretimi de artmaktadır.
İNCİR:
Kışların ılık, yazlara sıcak geçtiği
iklimlerde yetiştirilebilir.
Ülkemizde incir en çok Ege
Bölgesi'nde (özellikle Aydın'da) yetiştirilir. Akdeniz kıyılarında, Güneydoğu
Anadolu ve Güney Marmara'da üretilir.
Dünya incir üretiminde %75'lik payı
ile birinci sıradadır.
ÜZÜM:
Kışın -40 derce sıcaklığa dayanır.
Yazın sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklı bir bitki olduğundan ülkemizde hemen
hemen her bölgede yetiştirilir.
Yurdumuzda en çok Ege Bölgesi'nde yetiştirilir. Özellikle Ege Bölgesi'nde Manisa, İzmir, Denizli
yörelerinde üretilen çekirdeksiz üzüm kurutularak önemli bir kısmı ihraç
edilir.
Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu,
Marmara ve Akdeniz bölgelerinde de yetiştirilir.
MUZ:
Yetişmesi için yüksek sıcaklık ve
bol nem gereklidir. Düşük sıcaklıklarda yetişmez ve don olayına karşı hassas
bir üründür. Alanya ve Anamur çevresinde yetiştirilir. Türkiye'de
yetiştirilen muzun tamamı Akdeniz Bölgesi'nden karşılanır.
TURUNÇGİLLER:
Narenciye adı da
veriler bu ürünler portakal, mandalina, limon, greyfurt ve turunçtan oluşur.
Soğuğa karşı çok hassastırlar. Kışın, sıcaklığın sıfır derecenin altına
düşmediği bölgelerde yetişebilir. Ayrıca yüksek sıcaklık ve bol su isteyen bir
bitkidir. Akdeniz bölgesi Türkiye turunç üretiminde ilk sırada yer alır.Ege
Bölgesi ise ikinci sırada yer alır. Güney
Ege kıyılarında, Güney Marmara kıyılarında, Doğu Karadeniz kıyılarında
yetiştirilir.
ELMA:
Türkiye'de üzümle birlikte en çok
yetiştirilen bir meyvedir. Çiçek açama döneminde düşük sıcaklıklardan
etkilenir. Diğer dönemlerde -350C'ye kadar dayanabilir. Az kireçli
ve derin topraklarda yüksek verim sağlanır. Elma üretimi, İç Anadolu'daki
Niğde, Nevşehir, Konya çevresinde, Orta Karadeniz'de Amasya ve çevresinde, Akdeniz'de
Isparta, Antalya ve Burdur çevresinde yaygındır.
ANTEP FISTIĞI:
Türkiye üretiminin %95'i ile
Güneydoğu Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alır. Dünya da ise ikinci sıradadır.
Daha çok Gaziantep çevrelerinde yetiştirilir.
KAYISI:
Ülkemizde karasal iklim bölgelerinin
alçak yörelerinde yetiştirilmektedir. Kayısı üretim en fazla Malatya, Elazığ,
Konya, Ankara ve İzmir illerinde yapılır.
Ürettiklerimiz Konusu Ana Sayfası İçin Tıklayınız
Ürettiklerimiz Konusu Ana Sayfası İçin Tıklayınız
0 yorum:
Yorum Gönder