Mıknatısları Tanıyalım 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Konu Anlatımı

B. MIKNATISLARI TANIYALIM

Mıknatıslar Hangi Maddeleri Çeker?

Selin, odasının tabanında bulunan tahtaların arasındaki küçük boşluğa demir yüzüğünü düşürdü. Eliyle almaya çalıştı ancak başarılı olamadı. Bir çözüm yolu düşünürken aklına yüzüğü mıknatısla alabileceği geldi. O gün fen ve teknoloji dersinde mıknatısların demir, nikel, kobalt, çelik gibi maddeleri çektiğini deney yaparak öğrenmişlerdi.

Selin, bir mıknatısı boşluğa yaklaştırdığında yüzüğün mıknatısa yapışarak dışarı çıktığını gördü.
Selin’in yüzüğü altın ya da gümüş olsaydı mıknatıs tarafından çekilemezdi. Mıknatıs yalnızca demir, nikel, çelik, kobalt gibi maddeleri çeker.

Mıknatısların Yapısı ve Özellikleri

En yaygın kullanılan mıknatıslar:

Halka mıknatıs,

çubuk mıknatıs ,

u  mıknatıs,

yuvarlak mıknatıs

Mıknatıslar demir, nikel gibi maddelere kuvvet uygulayarak çekmenin yanında birbirlerine de kuvvet uygular. Şekildeki mıknatıslar yaklaştırdıklarında birbirlerini çekiyorlar.

Mıknatıslarda iki kutup bulunur. Bunlardan biri kuzey (N) diğeri ise güney (S)'dir. Mıknatısların farklı (zıt) kutupları yukarıdaki şekilde gösterildiği gibi birbirini çeker. Aynı kutuplar ise birbirini iter.

Bir mıknatıs kırıldığında oluşan parçalar mıknatısın tüm özelliklerini taşır. Her bir parça demir, nikel, kobalt gibi maddeleri çeker. Bu parçaları birbirine yaklaştırdığımızda aralarında itme ve çekme olur. Parçalardaki zıt kutuplar birbirini çeker, aynı kutuplar birbirini iter.

Mıknatıslar küçük parçalara ayrıldığında her bir parçası yine mıknatıstır. Parçalansa da mıknatısların N ve S kutupları yok olmaz. Bu nedenle birbirlerini iter ya da çekerler.

Mıknatıslanma

Metal bir cismi mıknatısa aynı yönde sürttüğümüzde cisim mıknatıslanır. O cisim de mıknatısın çektiği maddeleri çeker.

Metal kaşığı mıknatısla aynı yönde sürtelim. Sonra kaşığı toplu iğnelere yaklaştıralım. Kaşığın toplu iğneleri çektiğini görürüz.

Mıknatıs Nerelerde Kullanılır?

• Hurdalıklarda büyük metal cisimleri kaldırmak için kullanılır.

• Geri dönüşümü sağlanmak üzere toplanan kâğıtlar arasındaki metal parçalarını ayırmak için kullanılır.

• Buzdolabı kapaklarında kullanılan mıknatıslar kapakların kapanmasını sağlar.

• Bazı dolapların kapaklarında kullanılır. Kapaktaki demir parçası mıknatıs tarafından çekilir, kapak kapanır.

•  Çantaların kapaklarında da kolay kapansın diye mıknatıs kullanılır.

Fabrika bacalarından çıkan dumanlarda bulunan küçük metal parçaları mıknatıslarla tutulur. Böylece çevreye zarar vermesi önlenir.

Not: Mıknatıslar, elektronik eşyalara zarar verebilir. Bu nedenle mıknatısları ve içinde mıknatıs bulunan nesneleri televizyon, bilgisayar, radyo, cep telefonu, disket, CD, banka kartlarından uzak tutmalıyız

Benzer Yazılar