Ekonomi ve İnsan Faktörü (Meslekler) - 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Notları

EKONOMİ VE İNSAN FAKTÖRÜ   (MESLEKLER)

Ülkemizde ekonomik faaliyetlerin çeşitli olması ve insan ihtiyaçlarının çeşitliliği birbirinden farklı pek çok mesleğin ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Anadolu toprakları dünyanın en eski yerleşim alanlarındandır.Verimli topraklar ve uygun iklim koşulları ülkemizde tarımın gelişmesini sağlamıştır.Böylece çiftçilik Anadolu'da ilk gelişen mesleklerden olmuştur.

Kırsal kesimlerde daha çok tarımla ilgili meslek grupları gelişmiştir. Çiftçiler, ziraat teknisyenleri, ziraat mühendisleri , veterinerler, tarım işçileri tarım alanında çalışan başlıca meslek gruplarını oluşturur.

Halı ve kilim dokumacılığı, bakır işlemeciliği, topraktan kap kacak yapımı da ilk meslekleri arasındadır.

Büyük yerleşim merkezlerinde ise daha çok, kalabalık nüfusun ihtiyaçlarını karşılayacak meslek grupları vardır.Öğretmen, polis, avukat, doktor, hemşire, hâkim, savcı, memur, bankacı, eczacı vb. görevleri yürüten kişiler ham madde işleyerek üretim yapmazlar. Bu meslek grupları hizmet üreterek geçimlerini sağlarlar.

Günümüzde hizmet üreten bir çok meslek gruplarını söyleyebiliriz.Bunlardan bazıları şunlardır:Aşçı, garson, taksi şoförü, kuaför, pilot, rehber, postacı,kameraman, bilgisayar mühendisi, kasap, makinist, manav, dalgıç, teknisyen gibi.

Yetiştirilen ürünleri değerlendirip yeni üretim alanları oluşturan kişilere girişimci adı verilir.

Girişimci insanlar var olan ürünleri değerlendirmek için yeni iş alanları açar. Yeni mesleklerin ortaya çıkmasında etkili olurlar. Ekonomik faaliyetler; üretim, dağıtım ve  tüketim aşamalarından oluşur. Bu aşamaların  hiçbiri, insan emeği olmadan gerçekleşemez. İnsanların geçinip ihtiyaçlarını  karşılamaları için çeşitli meslekler oluşmuştur.  İnsanların bir kısmı çalışanları oluştururken diğer bir kısmı da işverenleri oluşturur. İşverenlere de girişim de denir. Hammaddelerin işlenip ürüne dönüşmesi için bir fabrikayı ise girişimciler tarım yaparak, para harcayarak kurar. Üretim yapabilmesi için üç temel ögenin bulunması gereklidir.

Üretimin üç temel ögesi:

Ø    Sermaye

Ø    İnsan gücü

Ø    Hammadde

  

Girişimcilik, bir işi en başından başlayarak en üst seviyeye taşımaktır. Bu süreçte girişimcilerin doğru adımları atması gerekir.

Bu adımları sıralarsak;

Ne üreteceğine karar verme

Üretim yerine karar verme

Hazırlıklarını tamamlama

Üretime geçme

İnsan Etkisi, Üretim, İş Birliğii

İnsanlar yaşamları boyunca işlerini kolaylaştıracak alet ve makineler üretmişlerdir. Bu alet ve makineleri yaşamlarının her alanında kullanmaya çalışmışlardır. Bir ürünün üretim, dağıtım ve tüketim aşamalarında da pek çok alet, makine ve teknolojik ürün kullanılmaktadır. Ancak üretim, insan emeği olmadan yapılamaz. Bir konserve üretilirken ürünün tarlada yetiştirilmesi, fabrikalarda işlendikten sonra ürünün paketlenmesi, dağıtılması aşamalarında insan emeği vardır. Üretilen konserveden yiyecek yaparak tüketmekte de insan emeği vardır.

İnsanlar yalnızca emekleriyle üretimi katkı sağlamazlar. Bazı insanlar maddi güçleriyle fabrika açarlar. Böylece yeni iş alanlarının oluşmasını sağlarlar.

Üretimin yapılabilmesi için ham madde, para, alet, makine ve insanlara ihtiyaç vardır. Bunlardan herhangi birinin yokluğu ya da eksikliği üretimi olumsuz yönde etkiler. Sorunlar yaşanır. Bu sorunların ortaya çıkmaması için iş birliği yapılır.

İşbirliği yalnızca sorun çözmek için değil, yeni girişimlerde bulunmak için de yapılır. Yani iş birliği yeni iş alanlarının oluşmasını da sağlar.

Atatürk de inkılapları doğrultusunda girişimcilere imkânlar sağlamış, onları desteklemiştir. Çiftçilere yeni, modern tarım alet ve makinaları kullanmaları konusunda yol göstermiş, imkânlar sağlamıştır.

Atatürk, yeni fabrikalar açılmasını sağlamış, insan emeğinin ne kadar önemli olduğunu vurgulamıştır.

Ülkemizdeki girişimci iş adamlarından bir örnek:

Sakıp Sabancı (1933 - 2004)

7 Nisan 1933 tarihinde Hacı Ömer Sabancı ve Sadıka Sabancı'nın ikinci çocuğu olarak Kayseri'nin Akçakaya köyünde doğan Sakıp Sabancı, iş hayatına 1948 yılında, Akbank'ta stajyer memur olarak başladı.

Üç yılını zatürre hastalığıyla geçirdi. BOSSA Un Fabrikası'nda veznedar olarak çalışmaya başladı. 1955 yılına gelince un fabrikasının ticaret müdürü oldu. 2 sene sonra Türkan Civelek ile evlendi ve BOSSA Tekstil Fabrikasında Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapmaya başladı.

1964 yılında Dilek adlı bir kız çocuğu sahibi olan iş adamı, aynı yıl Adana Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı oldu. 2 yıl sonra babası Hacı Ömer Sabancı'yı kaybetti ünlü iş adamı. Babasının ölümünden 1 yıl sonra kardeşleriyle birlikte "Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş."yi kurdu ve Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini üstlendi.

1970 yılında, ikinci çocuğu Metin'in zihinsel özürlü olarak dünyaya gelmesi sebebiyle Sabancı, diğer insanlara yardım amacıyla, 1976 yılında Erol Sabancı Spastik Çocuklar Tedavi ve Eğitim Merkezi ile 1996 yılında Metin Sabancı Spastik Çocuklar ve Gençler Eğitim Üretim ve Rehabilitasyon Merkezini kurdu.

1974'de "Hacı Ömer Sabancı Vakfı (VAKSA)yı kuran iş adamı, 1981'de Londra'da, Türk sermayesi ile yurtdışındaki ilk banka olan Ak International Bank'ı (Sabancı Bank Plc.) kurdu. Yine aynı yıl Amerika'da Houston'da ilk kez kalp kapakçığı ameliyatı oldu.

Üç sene sonra, 1984'de, Eskişehir Anadolu Üniversitesi tarafından ilk onursal doktorasını alan Sabancı, 1986'da TÜSİAD'ın Yönetim Kurulu Başkanı oldu. 1989'da babası Hacı Ömer Sabancı zamanında toplanmaya başlanan Resim ve Hat koleksiyonlarının sergilenmesi için SSCB Kültür Bakanlığı'nın daveti üzerine Moskova'da bir sergi açıldı. Bu sergi, sonraki yıllarda dünyanın en önemli müzelerinde sergilenecek "Altın Harfler: Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi'nden Osmanlı Hat-Resim Koleksiyonu Sergisi" için bir mihenk taşı oldu. Yine aynı yıl Amerika - Houston'da ikinci kez kalp ameliyatı oldu.

1998'de "Altın Harfler: Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi'nden Osmanlı Hat - Resim Koleksiyonu Sergisi" New York'ta Metropolitan Müzesinde sergilendi. Böylece Metropolitan Müzesinde sergilenen ilk özel koleksiyon ünvanına sahip oldu.

1999'da istanbul'da, Sabancı Üniversitesi'ni açan iş adamı, 2001'de DuPont'un yüzde 50 - 50 ortaklığıyla 4 kıtada toplam 16 fabrika ile faaliyet gösteren "DUPONTSA" ve "DUŞA INTERNATIONAL" şirketlerini kurdu. Fransız Hükümeti, "Altın Harfler" koleksiyonunun "Louvre Müzesi"nde sergilenmesini gerçekeştirerek, Fransız - Türk kültür ilişkilerine yaptığı katkılar ve Fransa'nın önde gelen şirketlerinden Danone, Carrefour ve BNP ile sürdürdüğü başarılı ortaklıklarından dolayı, Elyseae Sarayı'nda yapılan törenle, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac tarafından Sakıp Sabancı'ya şeref nişanı takdim edildi.

10 Nisan 2004 tarihinde tedavi gördüğü Amerikan Hastahanesinde şiddetli akciğer enfeksiyonundan vefat etti.

Ürettiklerimiz Konusu Ana Sayfası İçin Tıklayınız

Benzer Yazılar