1. Birey sayısına göre:
a. Bireysel Rehberlik b. Grup Rehberlik- Rehber uzman ve öğrenci var. - Yardım alan kişi fazla
- İki kişilik yardım sürecidir. - Grup psikolojik danışman, uzman
- Psikolojik danışma ve öğrenci var ve 6-12 kişi arasında
a. Bireysel Rehberlik b. Grup Rehberlik- Rehber uzman ve öğrenci var. - Yardım alan kişi fazla
- İki kişilik yardım sürecidir. - Grup psikolojik danışman, uzman
- Psikolojik danışma ve öğrenci var ve 6-12 kişi arasında
2. Kurumlara Göre : Eğitim merkezleri, sosyal yardım ve sağlık kurumlarında (Ruh sağlığı ve psikiyatri), endüstriyel alanlar vb. alanlarda psikolojik danışma vardır.
3. Öğretim Kademelerine Göre :
4. Temel İşlevlerine Göre :a. Uyum Sağlayıcı Rehberlik
b. Yöneltici Rehberlik (Mesleki konuda bilgi verme, eğitsel kol çalışmalarına yönlendirme)
c. Ayarlayıcı, Geliştirici Rehberlik (Bireylerin farklı gelişim evrelerinde, psikolojik gereksinimlerine yardımcı olmak, karşılanması gereken ihtiyaçlarını karşılamaya rehberlik etmek.)d. Önleyici Rehberlik (Ruh sağlığının bozulmasını önlemeye çalışmak)
e. Problem Alanlarına Göre Rehberlik (Eğitsel, mesleki, bireysel)
2. Bireyi Tanıma : Okullarda tüm öğrencileri kapsamalıdır. Bütün okuldaki görevli personelin katılımıyla olmalıdır. Sürekli hizmetlerdir. Öznellikten çok nesnel değerlendirmeler görülür. Ölçme araçlarından yararlanılır. Öğrenciler hakkında toplanan bilgiler sınıflandırılmalı ve dosyalanmalıdır. Bireylerin tüm yönlerinin ve özelliklerinin değerlendirilmesi gerekir.
3. Bilgi Toplama ve Yayma : Bilgi toplama daha çok mesleki alanlarda kullanılır.
4. Yerleştirme : Okul içinde ve dışında yerleştirme gibi çalışmalar.
5. İzleme : Alınan kararların uygulanırlığı izlenir.
6. Alıştırma ve Oryantasyon : Bireylere çevreleri hakkında bilgi verme.
7. Müşavirlik Hizmetleri : Ortak bir rehberlik anlayışına sahip olmak için denetim hizmeti veriliyor.
8. Araştırma Değerlendirme Hizmetleri : Hizmetlerin daha iyi işlemesi için tekrar ele alınmasıdır. Uygun olmayan hizmetlerin yerine yenisinin konması gibi.
9. Çevre ve Ailesi ile İlişkiler : Medyadan yararlanılır. Aileyi rehberlik anlayışına koymak hizmetlerin bütünlüğü açısından önemlidir.
REHBERLİĞİN İLKELERİ
1. Rehberliğin temelinde insan hak ve sorumlulukları ile yakından ilgili demokratik ve insancıl bir anlayış vardır.
2. Rehberlik uygulamalarında öğrenci ile yakından ilgili olan kişilerin anlayış ve işbirliği içinde olması gerekir.
3. Rehberlik anlayışı, her türlü çalışmasıyla öğrenciyi merkez alan bir eğitim sistemini öngörür.
4. Rehberlik yardımının temeli, öğrencilerin kendi kişiliklerini daha iyi anlamalarını, problemlerine çözüm yolu bulmada, onların kendi kendilerine yeterli duruma gelmelerini sağlamaktır.
5. Rehberlik, öğrencilerin tüm yönleri ile gelişmesini sağlıyor. Bedensel, zihinsel, sosyal ve duygusal alanlarda da bireyin yardıma ihtiyacı vardır.
6. Rehberlik hizmetleri planlı, programlı, sistemli ve profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır.
7. Gerekli olacak araç, gereç ve malzemelerin olması gerekir.
Kısa olarak;
1. Demokratiktir.
2. Öğrenciyi merkez alır.
3. Rehberlikte gönüllülük esastır.
4. Bireye olduğu kadar topluma karşı da sorumludur.
5. İyi bir rehberlikle eğitim özdeştir.
6. Bireyin tüm yönleri ile kendini bilmesini sağlar.
7. Gerekli araç, gereç ve malzemelerin olması gerekir.
EĞİTSEL REHBERLİK
b. Yöneltici Rehberlik (Mesleki konuda bilgi verme, eğitsel kol çalışmalarına yönlendirme)
c. Ayarlayıcı, Geliştirici Rehberlik (Bireylerin farklı gelişim evrelerinde, psikolojik gereksinimlerine yardımcı olmak, karşılanması gereken ihtiyaçlarını karşılamaya rehberlik etmek.)d. Önleyici Rehberlik (Ruh sağlığının bozulmasını önlemeye çalışmak)
e. Problem Alanlarına Göre Rehberlik (Eğitsel, mesleki, bireysel)
2. Bireyi Tanıma : Okullarda tüm öğrencileri kapsamalıdır. Bütün okuldaki görevli personelin katılımıyla olmalıdır. Sürekli hizmetlerdir. Öznellikten çok nesnel değerlendirmeler görülür. Ölçme araçlarından yararlanılır. Öğrenciler hakkında toplanan bilgiler sınıflandırılmalı ve dosyalanmalıdır. Bireylerin tüm yönlerinin ve özelliklerinin değerlendirilmesi gerekir.
3. Bilgi Toplama ve Yayma : Bilgi toplama daha çok mesleki alanlarda kullanılır.
4. Yerleştirme : Okul içinde ve dışında yerleştirme gibi çalışmalar.
5. İzleme : Alınan kararların uygulanırlığı izlenir.
6. Alıştırma ve Oryantasyon : Bireylere çevreleri hakkında bilgi verme.
7. Müşavirlik Hizmetleri : Ortak bir rehberlik anlayışına sahip olmak için denetim hizmeti veriliyor.
8. Araştırma Değerlendirme Hizmetleri : Hizmetlerin daha iyi işlemesi için tekrar ele alınmasıdır. Uygun olmayan hizmetlerin yerine yenisinin konması gibi.
9. Çevre ve Ailesi ile İlişkiler : Medyadan yararlanılır. Aileyi rehberlik anlayışına koymak hizmetlerin bütünlüğü açısından önemlidir.
REHBERLİĞİN İLKELERİ
1. Rehberliğin temelinde insan hak ve sorumlulukları ile yakından ilgili demokratik ve insancıl bir anlayış vardır.
2. Rehberlik uygulamalarında öğrenci ile yakından ilgili olan kişilerin anlayış ve işbirliği içinde olması gerekir.
3. Rehberlik anlayışı, her türlü çalışmasıyla öğrenciyi merkez alan bir eğitim sistemini öngörür.
4. Rehberlik yardımının temeli, öğrencilerin kendi kişiliklerini daha iyi anlamalarını, problemlerine çözüm yolu bulmada, onların kendi kendilerine yeterli duruma gelmelerini sağlamaktır.
5. Rehberlik, öğrencilerin tüm yönleri ile gelişmesini sağlıyor. Bedensel, zihinsel, sosyal ve duygusal alanlarda da bireyin yardıma ihtiyacı vardır.
6. Rehberlik hizmetleri planlı, programlı, sistemli ve profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır.
7. Gerekli olacak araç, gereç ve malzemelerin olması gerekir.
Kısa olarak;
1. Demokratiktir.
2. Öğrenciyi merkez alır.
3. Rehberlikte gönüllülük esastır.
4. Bireye olduğu kadar topluma karşı da sorumludur.
5. İyi bir rehberlikle eğitim özdeştir.
6. Bireyin tüm yönleri ile kendini bilmesini sağlar.
7. Gerekli araç, gereç ve malzemelerin olması gerekir.
EĞİTSEL REHBERLİK
Bireyler arasında başarı, yetenek, güdü arasında farklılıklar vardır. Bireylerin eğitimleri de birbirinden farklı olmaktadır. Aynı derecede faydalanmaları mümkün değildir. Öncelikle başarı, yetenek, güdülerinin saptanması gerekir. Bu da test ve çeşitli örneklerle bulunabilir. Öğrenciler çeşitli zamanlarda okula uyum sağlamakta güçlük çekerler. Özellikle okul açıldığı zaman, karneler dağıtılacağı zaman .... vb. zamanlarda anksiyete yükselir. İkinci sömestri başlarken okula ısınmada güçlük çekerler. Öğrencilerin bu dönemde özel bir yardıma ihtiyacı vardır. İlk etapta bir yıllık rehberlik programının hazır olması gerekir. İlk olarak:
1. Okul ve çevresi hakkında bilgi vermek: Okula yeni kayıt yaptıranlara verilen hizmettir. İlk olarak okul binası gruplar halinde tanıtılmalıdır. Okulun yönetimini ve kurallarını tanıtmak, not sistemi hakkında bilgi vermek, ders dışı etkinlik ve programları tanıtmak gerekir. Seçmeli derslerin tanıtılması, derslerin içerikleri hakkında bilgi verilmelidir.
2. Üstün ve geri yetenekli olanların bilinmesi ve öğrenme güçlüklerinin nedenlerinin belirlenmesi: Çeşitli yetenek ve zeka testleri ile anlayabiliriz. Öğretmenlerle işbirliği yaparak bilgi sahibi olunabilir. (Rehberlik Uzmanı). Daha üst kurumlarla ilişki kurulması gerekir. (Psikiyatri gibi) Ya da daha üst kuruma havale etmek gerekebilir.
3. Verimli çalışma yöntemleri hakkında bilgi verme: Sınıflarda grup rehberliği yapılarak bilgi verilir.
4. Üst eğitim kurumları hakkında bilgi verme: Okullara giriş şartlarının bilinmesi, bunların öğrencilere verilmesi, kabaca bir mali portre çıkarılmalı ve eğitim süresi hakkında bilgi verilmelidir. Çekingen öğrencilerle de grup rehberliği yapılarak meslekler hakkında bilgili olmaları sağlanabilir. Varsa burs ve kredi imkanlarının araştırılması gerekir.
İyi not tutarken nelere dikkat etmeliyiz?
- Anlatacağı konu hakkındaki bilgileri daha önceden okumak (Onun için öğretmenin daha sonraki ders anlatacağı konuları söylemesi gerekir.)
- Bireylerin kendi sözcüklerini kullanarak not tutması
- Semboller kullanarak yazması
- Şematik olarak ifade edilmesi
Verimli Çalışmada:
- Not tutarken söylenenlerin ana fikrini çıkararak yazmak gerekir. Kendi süzgecimizden geçirerek yazmak daha iyi sonuç verir. Notların aynı zamanda kısa, anlaşılacak şekilde tutulması gerekir.
- Not tutarken bazı şeyleri kaçırabiliriz. Bunun için defterin bir bölümünde boşluklar bırakarak, sonra tamamlamak gerekir. Onun için en iyisi klasör tutmaktır. Not tutarken semboller vermeye dikkat edilmelidir.
- Önemli notların altı çizilmelidir.
- Ödev ve benzeri durumlarda, eğitimde var olan kaynaklardan yararlanmalıyız. Başka kaynaklardan yararlanırken o kaynakta var olanları anlamak, kelime dağarcığımızı geliştirir. Öğretmen ödev verirken başkalarından alımı önlemek için önceden uyarması gerekir.
- Çıkarılan özet ne, niçin, nasıl, ne kadar, nerede sorularına cevap verecek nitelikte olmalıdır.
SINAVLARA HAZIRLANMAK ve SINAVDA BAŞARILI OLMAK
Sınav kaygısı sınav notlarını olumsuz yönde etkiliyor. Sunav kaygısında bireyin kendine güveninin azalması görülebilir .Kendine güvenin sağlanması için ders çalışmayı çoğaltıp,sık sık tekrar yapmalıyız. Sınav kaygısının en önemli nedeni, sınava son zamanda çalışılması ve hazırlıksı oluşumuzdur. Çok sık sınavda strese yol açar.
Sınava hazırlanırken zamanında çalışmalıyız. Önemli deney, gün, kurallar, yasalar listelenmelidir. Dersten zayıf olduğumuz noktalara iyi çalışmalıyız.Öğretmenin hangi soruları sorabileceğini ise kendimizi öğretmen yerine koyarak r0;şu soruları sorarımr1; diyerek çalışmalıyız.
Test biçimindeki soruları yanıtlarken ilk önce açıklamalar okunmalıdır.Herhangi bir soruya takılıp kalmamalıyız.Bu anahtar kelimelere dikkat etmeliyiz. Bazı anahtar kelimelere dikkat etmeliyiz. Kuşkulu olduğumuz soruların cevaplamalarında ise aklımıza ilk geleni cevaplamalıyız. Kompozisyon biçimindeki sorularda önce kolay sorular yanıtlanmalıdır.Her yanıtta daha sonra ekleme yapabileceğimizi düşünerek bir satır boş bırakılmalıdır. İlk cümleye gözalıcı cümlelerle başlamalıyız.
MESLEKİ REHBERLİK
Meslek seçimini kolaylaştırmak için bireyin öncelikle kendi ilgi ve yeteneklerinin farkında olması gerekir. Bunun başlaması için karar verme alışkanlığının kazanılması gerekir. Sorumluluk almayı öğrenmelidir. İlkokul dönemlerinde öğrenciye nasıl yardım edilmelidir? Öncelikle bebeklik zamanına gidilerek annenin bebeye (yemek yemesi gibi) yardımcı olmalıdır.Kendi işini kendisi yapması gibi. Ev içerisinde işbölümü yaparak sorumluluk almayı öğrenir. Övgüyle ödüllendirilmelidir. Birde bireyi gereğinden fazla çalıştırmamak gerekir.
Birer yetişkin olarak bireye yardımcı olmak için;
Öncelikle bireye çevre hakkında bilgi vermek, (Hayvanlar, bitkiler,tabiat olayları hakkında bilgilendirme)
Meslek sahibi olarak (Rehber-Danışman)
Bireyler bazı mesleklere ilgi duyabilirler ama toplumun ihtiyaçlarına önem vermek gerekir .Seçtiği mesleğin toplum tarafından ihtiyaç olup olmadığı önemlidir. Bireyler gerçeğe yakın olarak kendi yeteneklerini tanımalıdır. Bazıları yeteneklerini küçümserler. Bazıları da kendi yeteneklerinin üzerinde şeyler beklerler.
Bireylerin meslek hakkında doğru ve ayrıntılı bilgi sahibi olması, bir gencin meslek seçimi kararını şu yönde etkileyebilir:
1. Meslek seçimi o kişinin o alanda iş bulma olasılığını etkiler,
2. Meslek seçimi bireylerin başarı yada başarısızlığı tatmasına neden olabilir,
3. Kişinin işinden hoşlanıp hoşlanmayacağını da belirler.
Meslek seçimi yaşamın diğer yönlerini de belirler. Kiminle beraber olacağını, evleneceğini belirler. Meslek seçimi demokratik bir toplumun insan gücünü nasıl kullanacağını etkiler. Yani belli bir işi seçen genç toplumun refahını nasıl etkileyeceğini bilir.
MESLEKİ BİLGİ VERMENİN AMAÇLARI
1. Biz öğrencilere mesleği tanıtırken, bireylere bilmediği yönlerini bilmesini sağlarız. Meslek hakkında bilgi verirken bazı ayrıntılar verilebilir.
2. Bireylerin daha önce hiç bilmediği meslek dalları hakkında bilgi sahibi olmasını isteriz. Böylece zengin bir seçim alanına sahip olacaktır.
3. Çeşitli meslek dalları hakkında kalıplaşmış ön yargılar vardır. Doğru bilgiler vererek bu tutumlarından vazgeçmelerine ve eleştirmelerine olanak veririz.
4. Topluma yararlı ve kişinin kendini gerçekleştirmesine olanak veren, saygıya değer olduğunu göstermeliyiz.
BİR MESLEK HAKKINDA NELER BİLİNMELİ
1. Meslek gruplarının yaptığı faaliyetler, etkinlikler nelerdir.
2. Çalışma ortamı (gürültülü-gürültüsüz farkı,açık-kapalı yerler)
3. Çalışma koşulları (Vardiya usulü var mı?)
4. Meslekte aranılan nitelikler (özel yetenekler nelerdir, dikkatli olup olmama)
5. Mesleğe hazırlanma için özel bir şey gerekiyor mu?
6. Meslekte ilerleme var mı?
7. Kazanç ne kadar olacak?
8. İş bulma olasılığı ve geleceği nasıl?
9. Meslek odaları, sendikalar var mı?
10. Meslekte sosyal yardım nasıl?
Öğrencilerin hangi mesleğe ilgili olduğu saptanmalıdır. O meslek hakkındaki ilgileri ölçülmelidir. Bireylere meslek hakkında bilgi vermek için bazı meslek adamları okula getirilerek tanıtım yapılmalıdır.
2. Üstün ve geri yetenekli olanların bilinmesi ve öğrenme güçlüklerinin nedenlerinin belirlenmesi: Çeşitli yetenek ve zeka testleri ile anlayabiliriz. Öğretmenlerle işbirliği yaparak bilgi sahibi olunabilir. (Rehberlik Uzmanı). Daha üst kurumlarla ilişki kurulması gerekir. (Psikiyatri gibi) Ya da daha üst kuruma havale etmek gerekebilir.
3. Verimli çalışma yöntemleri hakkında bilgi verme: Sınıflarda grup rehberliği yapılarak bilgi verilir.
4. Üst eğitim kurumları hakkında bilgi verme: Okullara giriş şartlarının bilinmesi, bunların öğrencilere verilmesi, kabaca bir mali portre çıkarılmalı ve eğitim süresi hakkında bilgi verilmelidir. Çekingen öğrencilerle de grup rehberliği yapılarak meslekler hakkında bilgili olmaları sağlanabilir. Varsa burs ve kredi imkanlarının araştırılması gerekir.
İyi not tutarken nelere dikkat etmeliyiz?
- Anlatacağı konu hakkındaki bilgileri daha önceden okumak (Onun için öğretmenin daha sonraki ders anlatacağı konuları söylemesi gerekir.)
- Bireylerin kendi sözcüklerini kullanarak not tutması
- Semboller kullanarak yazması
- Şematik olarak ifade edilmesi
Verimli Çalışmada:
- Not tutarken söylenenlerin ana fikrini çıkararak yazmak gerekir. Kendi süzgecimizden geçirerek yazmak daha iyi sonuç verir. Notların aynı zamanda kısa, anlaşılacak şekilde tutulması gerekir.
- Not tutarken bazı şeyleri kaçırabiliriz. Bunun için defterin bir bölümünde boşluklar bırakarak, sonra tamamlamak gerekir. Onun için en iyisi klasör tutmaktır. Not tutarken semboller vermeye dikkat edilmelidir.
- Önemli notların altı çizilmelidir.
- Ödev ve benzeri durumlarda, eğitimde var olan kaynaklardan yararlanmalıyız. Başka kaynaklardan yararlanırken o kaynakta var olanları anlamak, kelime dağarcığımızı geliştirir. Öğretmen ödev verirken başkalarından alımı önlemek için önceden uyarması gerekir.
- Çıkarılan özet ne, niçin, nasıl, ne kadar, nerede sorularına cevap verecek nitelikte olmalıdır.
SINAVLARA HAZIRLANMAK ve SINAVDA BAŞARILI OLMAK
Sınav kaygısı sınav notlarını olumsuz yönde etkiliyor. Sunav kaygısında bireyin kendine güveninin azalması görülebilir .Kendine güvenin sağlanması için ders çalışmayı çoğaltıp,sık sık tekrar yapmalıyız. Sınav kaygısının en önemli nedeni, sınava son zamanda çalışılması ve hazırlıksı oluşumuzdur. Çok sık sınavda strese yol açar.
Sınava hazırlanırken zamanında çalışmalıyız. Önemli deney, gün, kurallar, yasalar listelenmelidir. Dersten zayıf olduğumuz noktalara iyi çalışmalıyız.Öğretmenin hangi soruları sorabileceğini ise kendimizi öğretmen yerine koyarak r0;şu soruları sorarımr1; diyerek çalışmalıyız.
Test biçimindeki soruları yanıtlarken ilk önce açıklamalar okunmalıdır.Herhangi bir soruya takılıp kalmamalıyız.Bu anahtar kelimelere dikkat etmeliyiz. Bazı anahtar kelimelere dikkat etmeliyiz. Kuşkulu olduğumuz soruların cevaplamalarında ise aklımıza ilk geleni cevaplamalıyız. Kompozisyon biçimindeki sorularda önce kolay sorular yanıtlanmalıdır.Her yanıtta daha sonra ekleme yapabileceğimizi düşünerek bir satır boş bırakılmalıdır. İlk cümleye gözalıcı cümlelerle başlamalıyız.
MESLEKİ REHBERLİK
Meslek seçimini kolaylaştırmak için bireyin öncelikle kendi ilgi ve yeteneklerinin farkında olması gerekir. Bunun başlaması için karar verme alışkanlığının kazanılması gerekir. Sorumluluk almayı öğrenmelidir. İlkokul dönemlerinde öğrenciye nasıl yardım edilmelidir? Öncelikle bebeklik zamanına gidilerek annenin bebeye (yemek yemesi gibi) yardımcı olmalıdır.Kendi işini kendisi yapması gibi. Ev içerisinde işbölümü yaparak sorumluluk almayı öğrenir. Övgüyle ödüllendirilmelidir. Birde bireyi gereğinden fazla çalıştırmamak gerekir.
Birer yetişkin olarak bireye yardımcı olmak için;
Öncelikle bireye çevre hakkında bilgi vermek, (Hayvanlar, bitkiler,tabiat olayları hakkında bilgilendirme)
Meslek sahibi olarak (Rehber-Danışman)
Bireyler bazı mesleklere ilgi duyabilirler ama toplumun ihtiyaçlarına önem vermek gerekir .Seçtiği mesleğin toplum tarafından ihtiyaç olup olmadığı önemlidir. Bireyler gerçeğe yakın olarak kendi yeteneklerini tanımalıdır. Bazıları yeteneklerini küçümserler. Bazıları da kendi yeteneklerinin üzerinde şeyler beklerler.
Bireylerin meslek hakkında doğru ve ayrıntılı bilgi sahibi olması, bir gencin meslek seçimi kararını şu yönde etkileyebilir:
1. Meslek seçimi o kişinin o alanda iş bulma olasılığını etkiler,
2. Meslek seçimi bireylerin başarı yada başarısızlığı tatmasına neden olabilir,
3. Kişinin işinden hoşlanıp hoşlanmayacağını da belirler.
Meslek seçimi yaşamın diğer yönlerini de belirler. Kiminle beraber olacağını, evleneceğini belirler. Meslek seçimi demokratik bir toplumun insan gücünü nasıl kullanacağını etkiler. Yani belli bir işi seçen genç toplumun refahını nasıl etkileyeceğini bilir.
MESLEKİ BİLGİ VERMENİN AMAÇLARI
1. Biz öğrencilere mesleği tanıtırken, bireylere bilmediği yönlerini bilmesini sağlarız. Meslek hakkında bilgi verirken bazı ayrıntılar verilebilir.
2. Bireylerin daha önce hiç bilmediği meslek dalları hakkında bilgi sahibi olmasını isteriz. Böylece zengin bir seçim alanına sahip olacaktır.
3. Çeşitli meslek dalları hakkında kalıplaşmış ön yargılar vardır. Doğru bilgiler vererek bu tutumlarından vazgeçmelerine ve eleştirmelerine olanak veririz.
4. Topluma yararlı ve kişinin kendini gerçekleştirmesine olanak veren, saygıya değer olduğunu göstermeliyiz.
BİR MESLEK HAKKINDA NELER BİLİNMELİ
1. Meslek gruplarının yaptığı faaliyetler, etkinlikler nelerdir.
2. Çalışma ortamı (gürültülü-gürültüsüz farkı,açık-kapalı yerler)
3. Çalışma koşulları (Vardiya usulü var mı?)
4. Meslekte aranılan nitelikler (özel yetenekler nelerdir, dikkatli olup olmama)
5. Mesleğe hazırlanma için özel bir şey gerekiyor mu?
6. Meslekte ilerleme var mı?
7. Kazanç ne kadar olacak?
8. İş bulma olasılığı ve geleceği nasıl?
9. Meslek odaları, sendikalar var mı?
10. Meslekte sosyal yardım nasıl?
Öğrencilerin hangi mesleğe ilgili olduğu saptanmalıdır. O meslek hakkındaki ilgileri ölçülmelidir. Bireylere meslek hakkında bilgi vermek için bazı meslek adamları okula getirilerek tanıtım yapılmalıdır.
0 yorum:
Yorum Gönder