Cümle Çeşitleri

1.EŞ ANLAMLI YA DA YAKIN ANLAMLI CÜMLE 


Farklı sözcüklerle kurulan fakat aynı düşünceyi anlatan cümlelerdir.

----Sevgi sadakatle taçlaşmadıkça ömrü kızgın çöllerdeki bir damla yaş kadardır.
----Sadakatin olmadığı bir sevgi uzun ömürlü olamaz.
----Kıyıyı gözden kaybetmeye cesaret edemeyen insan yeni okyanuslar keşfedemez.(Andre Gide)
----Hayatında riskleri göze alamayan insan başarılı olamaz.
----Eğer bir insan hangi limana yelken açtığını bilmiyorsa, hiçbir rüzgar işine yaramaz.
----Belirli bir hedefi olmayan insan, hangi olanaklara sahip olursa olsun başarılı olamaz.
----Yaşamak, karanlık geceye rağmen, buğulanmış pencere camına güneşi çizebilmektir.(Anonim)
----En zor anlarda bile umudunu kaybetmeyen insan gerçekten yaşıyor demektir.
----Yaşam içinde siyah da bulunan bir gökkuşağıdır.
----Yaşam tüm güzelliklerinin yanında olumsuzlukları da barındırır.


2.NEDEN- SONUÇ CÜMLESİ

Yargının gerçekleşme nedeni ve sonucu cümle içinde verilir .

----Sınavda heyecanlandığı için bazı soruları yapamadı.
----Bakımsızlıktan ev harabeye dönmüştü.
----Matbaanın bulunmasıyla okuma yazma oranı arttı.
----Aşırı sıcaklar can kaybına yol açtı.
----Yoğun kar yağışı nedeniyle yollar trafiğe kapatıldı.
----Hediye almadım diye bana darılmış.

3.AMAÇ – SONUÇ CÜMLESİ

Öznenin işi, hareketi gerçekleştirme amacı ve sonucu cümle içinde verilir.

----Borçlarından kurtulmak için evini satmış.
----Ailesini görmeye Almanya’ ya gitmiş.
----Başbakan, ticari anlaşmalar yapmak üzere yurtdışına çıkıyor.
----Bu ,bizi birbirimize düşürmek maksadıyla söylenmiş bir sözdür.
----Şair, şiirinde herkes anlayabilsin diye yalın bir dil kullanmış.
----Yazar,eleştirmene şirin görünmek maksadıyla iki yüzlü davranıyor.

4.KOŞUL CÜMLESİ 

Eylemin ya da hareketin gerçekleşmesi bir şarta (koşula) bağlı olan cümlelerdir

----Sanatçı yapıtında toplumu anlatırsa ölümsüzleşir
----Akşam baban gelsin , alışverişe çıkarız.
----Müzik dinleyebilirsin ama sesini fazla açmayacaksın.
----Akşama geri vermek üzere bu kitabı alabilirsin.
----Bizim buralara yağmur yağdıkça her yer toprak kokardı.
----Her güneş doğduğunda beni hatırla.

5.KARŞILAŞTIRMA BİLDİREN CÜMLELER

İki kavram arasında benzerlik ya da farklılıkların ortaya konmasıdır.

----Sinema da tiyatro gibi görsel bir sanattır.
----Doğu Anadolu’nun kışı Akdeniz Bölgesi’ne göre daha çetin geçer.
----Yahya Kemal de Necip Fazıl da şiirlerinde ölüm temasına çok yer vermiştir.
----Bu yılki ürün geçen yıla nazaran daha bereketliydi.
----Sanatçı,diğer çağdaşlarına göre daha sade bir dil kullanmıştır.
----Ressam bu yapıtında ise diğerlerine göre daha canlı
renkleri kullanmıştır.

6. ÖZNEL ANLATIMLI CÜMLELER

Söyleyenin kendi kişisel duygu ve düşüncelerini içeren cümlelerdir.

----İzmir,tarihi ve doğal güzellikleriyle eşsiz bir şehrimizdir.
----Şair söyleyiş güzelliğiyle türkü tadında bir şiir sunuyor bize.
----Konferansa katılanların saçma sapan fikirleri beni iyice sıkmıştı.
----Yazar,sürükleyici anlatımı ve ilginç betimlemeleriyle
okuyucuyu olayın içinde yaşatıyor.
----Çatık kaşları,yaralı yüzüyle insanı ürküten bir havası vardı.

7.NESNEL ANLATIMLI CÜMLELER

Doğruluğu ya da yanlışlığı gözlem ve deneylerle kanıtlanabilir nitelikli cümlelerdir.Bu cümlede konuşanın duygu ve düşünceleri yer almaz.

----Filmde olaylar küçük bir kasabada geçiyor.
----Eser dört bölüm halinde sinemaya uyarlanmış.
----Turizm gelirleri geçen yıla oranla yüzde 5’lik bir artış göstermiştir.
----Aruz ölçüsüyle yazılan şiirde nazım birimi dörtlüktür.
----Dört perdede oluşan bu oyunda yazar,aile bireyleri arasındaki sorunları anlatır.

8.DOĞRUDAN ANLATIMLI CÜMLELER

Herhangi bir konuda bir kişinin görüş ve düşünceleri hiçbir değişikliğe uğratılmadan verilir.Bu cümle genellikle tırnak içinde gösterilir.

----Çiçero’nun “Bir yerde yaşam varsa orada umut da vardır.”sözü çok hoşuma gider.
----Kadın,arkadaşının kulağına eğilerek: “Birazdan kalkalım mı?”diye fısıldadı.
----Bu konuda atalarımız: “Cesurun bakışı,korkağın kılıcından keskindir.”der.
----Deskartes’in: “Düşünüyorum öyleyse varım.”sözü çok ünlüdür.

9.DOLAYLI ANLATIMLI CÜMLELER

Bir kişinin sözünün söylendiği biçimde değil de,bazı değişiklikler yapılarak aktarıldığı cümlelerdir.

----Onunla bir daha konuşmayacağını söyledi.
----Bernard Shaw,düşünmenin ruhun kendisiyle konuşması olduğunu söylerdi.
----Doktor,babama ilaçları mutlaka içmesi gerektiğini tembih etti.
----Yazar,sanatçı olunabilmek için çok çalışılması gerektiğini vurguladı.

10.USLUP VE İÇERİK(KONU)CÜMLESİ

Yazarın yapıtında neyi anlattığı konuya (içerik)girer.Bu konuyu işlerken kullandığı sözcükler ve cümleler de usluba girer.

----Yazar yapıtında 1.Dünya Savaşı yıllarındaki insanların çektiği acıları gözler önüne serer.(Konu)
----Betimlemelerde sıfatlara sıkça yer veren sanatçı cümleleri uzun tutmuştur.(Uslup)
----Romanda,Batı’nın yaşam tarzına özenen bir ailenin yavaş yavaş çöküşü anlatılır.(Konu)
----Şairin,şiirlerinde oldukça az kullanılan sözcüklere ve deyimlere yer vermesi dikkati çeker.(Uslup)

11.AŞAMALI DURUM BİLDİREN CÜMLELER

Bir olayın,durumun olumlu ya da olumsuz yönde giderek değiştiğini anlatan cümlelerdir.

----Kadın,her geçen gün biraz daha kötüleşiyor.
----Havalar gittikçe soğuyor.
----Bu çocuğun günden güne huyu değişiyor.
----Ülkemiz her geçen yıl biraz daha büyüyen ekonomisiyle gelecekte gelişmiş ülkeler seviyesine çıkacaktır.

12.KİNAYELİ ANLATIMLI CÜMLE

Bir gerçeği ortaya koymak amacıyla sözü imalı olarak tam karşıtı gelecek biçimde kullanmaktır.

----Okulunu ne kadar çok sevdiğin yirmi gün devamsızlık yapmandan belli.
----Eşinin gözündeki morluktan onu ne kadar çok sevdiğin anlaşılıyor.

Benzer Yazılar